Т о с ы н б е й н е осы бір тосын оқиға ой

Т О С Ы Н Б Е Й Н Е 

Осы бір тосын оқиға ой-

ыма оралған сайын таңда 

на таңдай қағып, әлі күн-

ге еріксіз бас шаиқаймын... 

1 9 7 6 жылдың мамыр 

айы болатын. Бір күні жі-

гіттер сайланып, қасқыр-

дың күшігін аулауға дала-

ға шықтық. Жолбасшымыз 

— Кәмекең —Кәмел Жү-

ністегі. Сарыөзектің біраз 

жерін сүзіп өтіп, бұлақ-

тың жанында сәл тыныс 

қылып тұр едік. 

Кенет, бізден екі  ж ү з 

қадамдай жерден тосыннан 

пайда болып өтіп бара жат-

қан бір адамды бәріміз де 

байқап қалдық. Күн бұ-

лыңғыр еді. Әлгінің жүрі-

сі бізді таң-тамаша қыл-

дырды. Мұз айдынында 

сырғанаған кәңкишідей 

өте жылдам, әрі аяғы жер-

ге тимейтіндей, бейне қал-

қып бара жатқандай әсер 

етті бізге. «Айдалада не 

қылған жан» деген ой бә-

рімізді бір сәтке шарпып 

өтті. Көліктерімізге міне 

сала тұра қудық. Біз бет 

түзегенше қырдан асып 

көрінбей кеткен онан айы-

рылып қалдық па деп едік. 

Жоқ, төбеден түсе бере 

етекте отырғанын көріп, 

қоршап тұра қалдық. Тіп-

тік отырған оның үстінде 

күнге күйіп, оңып кеткен-

дей өңсіз сұр плащ, көзін-

де қара көзілдірік, қолын-

да қара қолғап, оң қолын 

плащының өңіріне жасы-

ра ұстаған, жүзі де пла-

щы тәрізі сұп-сұр. Оң ая-

ғын астына басып отырған 

тәрізді, ал сол аяғындағы 

көрініп тұрған шұлығы 

бейне жыланның қабығын-

дай шұбарала. Басы жа-

лаңбас, селеу тәрізді ша-

шы қобырай көзге түседі. 

Аңтарыла қарап, тұрған 

біздің арамыздан бірінші 

болып ес жиған Кәмекең 

болды. Бейтаныс жан ие-

сіне Кәмекең: 

— Сізбен қай тілде сөй-

лессек екен?  — д е п сұра-

ды. Қыз: 

—Мен жер бетіндегі 

барлық тілде сөйлей ала-

мын,  - д е д і . Қыздың үні 

анық емес, радио қабылда-

ғышты әуе толқында 

ған дыбыс әуелі біздің 

ту сыртымыздан естілген-

дей болды. Бәріміз де ар-

тымызға жалт қарадық. 

Бірақ ештеңе жоқ екен. 

Содан кейін барып қыз 

отырған тұстан шыққан 

үнге қайта бұрылдық. Өте 

асқақ отырған қыз кейпі-

нен апталдай бес-алты 

(Ережеп, марқұм Зейнол-

ла, Ерденбектер бар) аза-

маттан сескену, не үреи-

лену байқалмайды. Өзіне-

өзі өте сенімді отыр. 

Кәмекең: 

— Біз қасқырдың күші-

гін алуға шығып едік. Бұл 

маңнан қасқырдың ұясы 

көзіңізге түспеді ме? — 

деп сұрады. Сол сәтте біз-

ге қыз маңайды 10-15 се-

көнт ішінде тез шолып өт-

кендей болды. Сондай әс-

ерді өзіміз де сездік. Со-

нан соң барып: 

— Бұл маңда қасқырдың 

ұясы жоқ, босқа әуре бол-

маңыздар, —деді. 

Кәмекең: 

—Сіз сөйлегенде неге 

ерніңіз қимылдамайды? — 

деп сұраған еді. Қыз: 

— Біз осылай сөйлесу-

ге дағдыланғанбыз, —деп 

жауап берді. Кәмекең біз-

ге қарап: 

— Жігіттер, сендер бір 

деңе сұрайсыңдар ма мы-

на кісіден? —деді. Біз 

бейне гипноздағандай хал-

де едік. Кейін осы оқиға-

ны әңгіме қылғанда Ер-

денбек айтады: «Кәмекең 

бізге қараған кезде қыз 

көзілдірігін сәл түсірді. 

Алла-ай, ондай көзді ғұ-

мырымда көрген емеспін! 

Жыланның көзіндей сұп-

суық, жалын атып, от ша-

шып тұрғандай. Өте қор-

қынышты екен. Арқамнан 

мың сан құмырысқа жор-

ғалап өткендей болды. 

Ал, Кәмекең кейін осы 

оқиғаны еске алғанда: «Сол 

аяғына киген аяқ киімін, 

соншалықты көргім келіп 

еді. Аяқ киімінің табанын-

да, бізге белгісіз, жүрісті 

жылдамдататын механизім 

бар-ау деп, соны көргім 

келген еді. «Көзілдірігі-

ген сұрағымды жауапсыз 

қалдырды. Ал, аяқ киімі-

не қанша мәрте қарағым 

келсе де, ойым бөлініп, сол 

сәтінде-ақ ұмыта бердім, 

Бір белгісіз күш еркімнен 

тыс ұмыттыра бергендей 

болды. Тағы бір байқаға-

ным тізесіне дейінгі сан 

жілігі тізесінен төменгі 

жағынан (сирағынан) ұз-

ын екен. Өңіріне сұғып 

отырған қолында бізге 

белгісіз бір қару бардай 

боп көрінді. Ол қолын 

суырса-ақ  б і р д е ң е бола-

тындай сескеніс пайда боп 

тұрды. Тезірек кетіп қа-

луға тырыстым» —дейді. 

Ол кезде  т ы л с ы м дү 

ниенің құпия сырларын, 

әсіресе ұшатын беймәлім 

денелер жайлы айтылмай-

тын  е д і . Дәл сол кезде біз-

дің санамызға кездесіп 

отырған қызымыз сондай 

тылысым дүние құпияла-

рының бірі-ау деген де ой 

келмеген. Жапан түзде 

кездейсоқ кездескен жан 

иесімен байланысқа түсе 

алмай кеткенімізді кейін 

біліп, өкініп жүрдік. Өт-

кен жылы көктемде Кәме-

кең екеуіміз әлгі қыз кез-

дескен жерге барып, қай-

сымыз қай жерде, қалай 

тұрғанымызға дейін әңгі-

мелеп еске алдық. Қазір 

кездессе әлем құпиясы ту-

ралы, жаратылыс жайлы 

сұрар едік деп өкініш біл 

дірдік. Амал қанша, кез-

дейсоқ жолығып, таңдай 

қақтырған жұмбақ жан ие-

сі қайтып бізге кездеспей 

кетті. 

Ж. АҚЫЖАНОВ, 

А қ с у - А ю л ы ауылы. 

Заман.- 1996.- 14 тамыз (№31).- 4 б. 

Каталог: uploads -> source
uploads -> Облыстық «Жылдың үздік мұғалімі -2014» байқауының ережесі
uploads -> 46-ғылыми-әдiстемелiк конференция материалдары
source -> Қ азақтың қастерлі қаласы Жәнібек Әлиман, «Орталық Қазақстан»
source -> Ал енді ер Қабанбай қол жинады. Халыққа хабар айтып мол жинады
source -> Әріптес ж а й л ы әңгіме Төрехан туралы бір ауыз сөз
source -> Мен білетін төКЕҢ
source -> Уакыт өткен сайын аталары мыз сыйлаған Женістің маңызы
source -> Табиғат алтын бесігің