Республикасындағы балалардың жағдайы туралы
жүктеу 2.33 Mb. Pdf просмотр
|
|
2 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитеті
Астана, 2013 жыл
1.
3 2. Қазақстан Республикасы балаларының негізгі демографиялық сипаттамалары
4 3.
Балалардың құқықтарын заңнамалық қорғау саласындағы мемлекет саясаты
7
Балаларға білім беру және оларды тәрбиелеу саласындағы мемлекет саясаты
10 5.
Балалардың денсаулығын қорғау саласындағы мемлекет саясаты 31
6.
Балалы отбасыларды әлеуметтік қолдау саласындағы мемлекет саясаты
46 7.
Жетім балаларға және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға қатысты мемлекет саясаты
51 8.
Кәмелетке толмағандардың құқық бұзушылықтарының, қадағалаусыз және
панасыз қалуының, балалар мен
жасөспірімдердің суицидтік мінез-құлқының, оларға қатігездік көрсетудің, зорлық-зомбылықтың, балалар еңбегін пайдаланудың профилактикасы саласындағы мемлекет саясаты
58 9.
Отбасы және отбасылық тәрбие құндылығын насихаттау, адамның адамгершілік-рухани дамуын ақпараттық сүйемелдеу саласындағы мемлекет саясаты
72 10.
Балалар құқықтарын қорғау мәселелеріндегі мемлекет саясаты 74
11.
Халықаралық, үкіметтік емес қоғамдық ұйымдармен әлеуметтік 77
3 әріптестік саласындағы мемлекет саясаты 12.
Қорытындылар мен тұжырымдар 81
Кіріспе Балаларға қамқорлық – еліміздің мемлекеттік саясатының ажырамас бөлігі болып табылады. «Қазақстан-2050» стратегиясы. Қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» атты Жолдауында еліміздің Президенті әлеуметтік саясаттың жаңа қағидаттарын айқындап, балалықты қорғауды елдің дамуының таяу жылдарға арналған маңызды басымдықтарының бірі ретінде белгілеп берді және мемлекеттік органдардың оны іске асыру жөніндегі қызметінің негізгі басымдықтарын айқындады. Мемлекеттік әлеуметтік саясат Қазақстан Республикасы Конституциясының нормаларына және халықаралық міндеттемелерге сәйкес физикалық, зияткерлік, рухани, адамгершілік және әлеуметтік тұрғыдан баланың толыққанды дамуын қамтамасыз етуге бағытталған. Министрліктер мен ведомстволар балалардың өмір сүру сапасының әлеуметтік және құқықтық кепілдіктерін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөнінде шаралар қабылдауда. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Қазақстан Республикасындағы балалардың жағдайы туралы кезекті баяндаманы ұсынып отыр. Баяндама «Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 46-бабына және Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі Басшысының 2012 жылғы 29 желтоқсандағы № 01- 38.152 бұйрығына сәйкес дайындалған. Баяндаманың мақсаты Мемлекет басшысын Қазақстандағы бала құқықтарының жағдайы туралы хабардар ету болып табылады. Онда балалардың жағдайы туралы 2013 жылғы ақпарат, сондай-ақ оны жақсартуға бағытталған шаралар туралы ақпарат келтірілген. Баяндамада Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен үкіметтік емес ұйымдары ұсынған балалардың жағдайы және оның өзгеру үрдістері туралы ресми деректер негізге алынған. Баяндамада балаларды оқыту, тәрбиелеу және дамыту, балалар мен жасөспірімдердің денсаулық жағдайы, тамақтануы, балалы отбасыларды әлеуметтік қолдау мәселелері көрсетілген. Жекелеген тараулар өмірде қиын жағдайға тап болған балалардың (жетім балалардың, қадағалаусыз және қараусыз қалған балалардың, мүгедек
4 балалардың, мигранттардың, аз ұлттардың балаларының және т.б.) жағдайына, сондай-ақ оларды қорғау және әлеуметтік қолдау жөніндегі шараларды дамытуға арналған. Баяндаманың қорытындысында негізгі тұжырымдар мен балалардың құқықтарын, оларды қорғауды және дамытуды қамтамасыз ету жөніндегі қажетті іс-шараларды әзірлеу үшін ұсынымдар жасалған.
Қазақстан Республикасында демографиялық саясат бала тууды өсіруге, салауатты өмір салтын қалыптастыруға, өлім-жітімді азайтуға және соның нәтижесінде адамның өмір сүру сапасын арттыруға және өмір сүру ұзақтығын ұлғайтуға бағытталған. Әлеуметтік және демографиялық саясат шараларын дәйекті іске асыру нәтижесінде демографиялық процестердің оң серпіні одан әрі дами түсті. Бұл саясатты іске асырудың негізгі көрсеткіші республиканың халық санының ұлғаюы болып табылады. Қазақстан Республикасы Статистика агенттігінің деректері бойынша 2013 жылғы 1 қаңтарға халық саны 16 909 776 адамды құрады. 2012 жылмен салыстырғанда халық санының 236 699 адамға өскен (2012 жылғы 1 қаңтарға халық саны - 16 673 077 адам). Оның ішінде әйелдердің саны – 8 750 895, ерлердің саны –8 158 881.
Балалардың жалпы саны ұдайы ұлғайып келеді. 0 – 18 жас аралығындағы балалардың саны – 5 029 936, 2012 жылы – 4 934 542. Бала туу көрсеткіші біртіндеп ұлғаю үрдісінде қалып отыр.
Республикадағы
5 бір жасқа толмаған балалардың саны – 376 574.
Қазақстан Республикасы тұрғындарының құрылымындағы 0 – 18 жас аралығындағы балалардың үлесі 30%-ды құрайды.
Қазақстан Республикасындағы 0 ден 18 жасқа дейінгі балалар саны
жылдың басына, адам Жасы Әйелдер мен ерлер Ерлер Әйелдер 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Барлығы 16 673 077 16 909 776 8 041 345 8 158 881 8 631 732 8 750 895 Ұлдар Қыздар 0-17 4 934 542 5 029 936 2 530 196 2 579 515 2 404 346 2 450 421 0 368 046
376 574 189 287
193 014 178 759
183 560 1 362 114
367 137 185 981
188 831 176 133
178 306 2 350 189
361 856 180 482
185 815 169 707
176 041 3 346 869
350 046 177 811
180 388 169 058
169 658 4 306 263
346 695 157 361
177 708 148 902
168 987 5 289 500
306 129 148 924
157 307 140 576
148 822 6 270 327
289 349 138 817
148 883 131 510
140 466 7 267 073
270 150 137 790
138 714 129 283
131 436 8 245 609
266 942 125 869
137 734 119 740
129 208 9 233 289
245 452 119 092
125 778 114 197
119 674 10 222 140
233 144 113 878
119 013 108 262
114 131 11 224 524
222 038 114 608
113 819 109 916
108 219 12 218 289
224 387 111 974
114 540 106 315
109 847 13 224 441
218 158 114 917
111 889 109 524
106 269 14 225 715
224 323 115 035
114 851 110 680
109 472 15 243 384
225 631 124 277
114 998 119 107
110 633 16 258 736
243 249 132 096
124 188 126 640
119 061 17 278 034
258 676 141 997
132 045 136 037
126 631
6 Жас-жыныс құрылымынан 0-17 жас аралығындағы ұлдардың қыздардан 129 мыңға артық екенін көреміз.
Қала халқы Жасы Әйелдер мен ерлер Ерлер Әйелдер 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Барлығы 9 127 105 9 277 529 4 273 804 4 345 863 4 853 301 4 931 666 оның ішінде Ұлдар мен қыздар Ұлдар Қыздар 0-17 2 415 789 2 489 955 1 240 392 1 278 479 1 175 397 1 211 476 0 194 751
203 765 100 215
104 393 94 536
99 372 1 189 794
194 529 97 551
100 147 92 243
94 382 2 185 902
189 840 96 074
97 545 89 828
92 295 3 171 569
186 053 88 221
96 093 83 348
89 960 4 151 476
171 767 78 093
88 327 73 383
83 440 5 141 256
151 702 72 701
78 225 68 555
73 477 6 132 178
141 538 67 888
72 839 64 290
68 699 7 128 830
132 430 66 325
68 013 62 505
64 417 8 117 862
128 945 60 525
66 385 57 337
62 560 9 110 444
117 975 56 654
60 579 53 790
57 396 10 103 231
110 671 53 357
56 791 49 874
53 880 11 105 917
103 377 54 148
53 421 51 769
49 956 12 102 952
106 019 53 060
54 180 49 892
51 839 13 105 048
103 034 53 853
53 088 51 195
49 946 14 104 970
105 207 53 400
53 903 51 570
51 304 15 114 024
105 226 58 331
53 539 55 693
51 687 16 122 276
114 475 62 183
58 511 60 093
55 964 17 133 309
123 402 67 813
62 500 65 496
60 902 Ауыл халқы Жасы Әйелдер мен ерлер Ерлер Әйелдер 2012 2013 2012 2013 2012 2013 Барлығы 7 545 972 7 632 247 3 767 541 3 813 018 3 778 431 3 819 229 оның ішінде Ұлдар Қыздар 0-17
2 518 753 2 539 981 1 289 804 1 301 036 1 228 949 1 238 945 0 173 295
172 809 89 072
88 621 84 223
84 188 1 172 320 172 608 88 430
88 684 83 890
83 924 2 164 287 172 016 84 408
88 270 79 879
83 746 3 175 300 163 993 89 590
84 295 85 710
79 698
7 4 154 787 174 928 79 268
89 381 75 519
85 547 5 148 244 154 427 76 223
79 082 72 021
75 345 6 138 149 147 811 70 929
76 044 67 220
71 767 7 138 243 137 720 71 465
70 701 66 778
67 019 8 127 747 137 997 65 344
71 349 62 403
66 648 9 122 845 127 477 62 438
65 199 60 407
62 278 10
118 909 122 473
60 521 62 222
58 388 60 251
11 118 607
118 661 60 460
60 398 58 147
58 263 12
115 337 118 368
58 914 60 360
56 423 58 008
13 119 393
115 124 61 064
58 801 58 329
56 323 14
120 745 119 116
61 635 60 948
59 110 58 168
15 129 360
120 405 65 946
61 459 63 414
58 946 16
136 460 128 774
69 913 65 677
66 547 63 097
17 144 725
135 274 74 184
69 545 70 541
65 729 2013 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша тұрғындардың ең көп саны Оңтүстік Қазақстан облысында (2,7 млн. адам), Алматы облысында (1,9 млн. адам) және Алматы қаласында (1,5 млн. адам ). Қазақстан Республикасында халықтың басым бөлігі қалалық мекендерде 55% (9,3 млн. адам), 45% (7,6 млн. адам) ауылдық мекенде тұрады. Ауылдардағы отбасылардың көп балалы болуы есебінен ауылдық елді мекендерде бала саны 50 мыңнан көп болады.
Балалардың құқықтарын заңнамалық қорғау саласындағы мемлекет саясаты Республикада балалардың құқықтарын қорғау саласында құқықтық база жасалған. Балаларға қатысты мемлекеттік саясатқа қойылатын негізгі талаптары бар БҰҰ аса маңызды халықаралық құқықтық құжаттары балалар туралы қазақстандық заңнамаға негіз болды. Балалардың өмір сүруге, ар-ожданы мен қадір-қасиетін қорғауға, жеке басына қол сұқпауға, тұрғын үйге, білім алуға, әлеуметтік қамтамасыз етілуге және әлеуметтік қызмет көрсетуге, денсаулықты сақтауға және медициналық көмекке, мәдени құндылықтарға қол жеткізуге және басқа неғұрлым маңызды құқықтары Қазақстан Республикасында заңнамалық тұрғыда қамтамасыз етілген. «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» кодекс, «Білім туралы», «Баланың құқықтары туралы», «Мемлекеттік жастар саясаты туралы», «Балалы отбасыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақылар туралыөзгерістер мен толықтыруларымен», «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы мен балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы», «Отбасы үлгiсіндегі балалар ауылы және жасөспiрiмдер үйлерi туралы» заңдар және басқалары қабылданды, олар балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғайды.
8 Республикада заңнамалық база жүйелі түрде ұдайы жаңартылып, жетілдіріліп тұрады. 2013 жылы жетім балалардың құқықтарын қорғау мәселелерінің жаңа тәсілдерін көздейтін және балалардың жағдайын жақсартуға әрі олардың құқықтарын қорғауға бағытталған мынадай нормативтік құқықтық актілер қабылданды.
«Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2012 ж. 26 желтоқсан № 61-V); «Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы» (2013 жылғы 14 қаңтар № 67-V); «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 14 қаңтар № 68-V); «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әлеуметтік қамтамасыз ету мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 4 ақпан № 75-V); «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» (2013 жылғы 15 сәуір № 88-V); «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік көрсетілетін қызметтер мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 15 сәуір № 89-V); «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне азаптаудың және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерiнің алдын алуға бағытталған ұлттық алдын алу тетiгiн жасау мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» (2013 жылғы 2 шілде № 111-V); «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекет кепілдік берген заң көмегін ұсыну жүйесін жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 3 шілде № 123-V); «Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың тұрғын үйге құқықтарын қамтамасыз ету мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» (2013 жылғы 4 шілде № 126-V); «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне адам саудасына қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 4 шілде № 127-V); «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік- жекешелік әріптестіктің жаңа түрлерін енгізу және олардың қолданылу салаларын
9 кеңейту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 4 шілде № 131-V).
«Қарсы профилактикалық егу жүргізілетін аурулардың тізбесін, оларды жүргізу ережесін және халықтың жоспарлы егілуге жатқызылатын топтарын бекіту
туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 желтоқсандағы № 2295 қаулысына өзгерістер және толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 12 ақпан № 119); «Білім беру қызметін лицензиялаудың кейбір мәселелері туралы» (2013 жылғы 28 ақпан № 195); «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын балаларды асырап алуға беру қағидаларын бекіту туралы» 2012 жылғы 30 наурыздағы № 380 және «Бала асырап алуға тілек білдірген адамдарды есепке алу қағидаларын бекіту туралы» 2012 жылғы 30 наурыздағы № 386 қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 7 маусым № 584); «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінiң мәселелерi Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 28 қазандағы № 1111 қаулысына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы» (2013 жылғы 16 қыркүйек № 958); «Қазақстан Республикасы Үкіметінің «Мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үй немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы орган жалдаған тұрғын үй беру және пайдалану қағидаларын бекіту туралы» 2011 жылғы 1 желтоқсандағы № 1420 және «Мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үйге немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті атқарушы орган жалдаған тұрғын үйге мұқтаж Қазақстан Республикасының азаматтарын есепке қою қағидаларын бекіту туралы» 2012 жылғы 26 маусымдағы № 856 қаулыларына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы»; «Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың тұрғын үйін жалдауға (қосымша жалдауға) берудің үлгішартын бекіту туралы» (2013 жылғы 8 қараша №1172).
«Отбасылық үлгідегі балалар ауылы мен жасөспірімдер үйлерінің қызметін реттейтін нормативтік-құқықтық кесімдерді бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2001 жылғы 18 шілдедегі № 583 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы» 2013 жылғы 31 қаңтардағы № 20 (04.02.2013 жылы ҚР Әділетминінде тіркелген № 8320); «Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының түрлері қызметінің үлгілік қағидаларын бекіту
10 туралы» 2013 жылғы 18 маусымдағы № 229 (02.07.2013 жылы
ҚР Әділетминінде тіркелген № 8544); «Оқыту мен тәрбиелеуге қолайлы жағдай жасау және педагогтер мен оқушылар, сонымен қатар оқушылар арасында шиеленіс жағдайды болдырмау үшін білім беру ұйымдары басшылары мен педагог қызметкерлерінің жауапкершілігін арттыру туралы» 2013 жылғы 28 маусымдағы № 24.7; «Баланың құқықтарын қорғау саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемдерін бекіту туралы» 2013 жылғы 17 қазандағы № 421 (2013 жылғы 18 қарашада ҚР Әділетминінде тіркелген № 8908).
Каталог: upload -> nac komissiya po delam zhenshin -> Демографическая%20политика upload -> Лекция: 20 Семинар 10 СӨЖ 30 соөЖ 30 Аралық бақылау 4 Консультация 2 Емтихан: 3 upload -> Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі ғылым комитеті философия, саясаттану және дінтану институты upload -> МазМұны. Содержание жоғары білім. Высшее образование upload -> Нұржан Қуантайұлы алаш Орда баспасөзі және жүсіпбек аймауытұЛЫ upload -> Жансүгіров атындағы жму хабаршысы №4 /2012 upload -> Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі upload -> Л т т ы о а м д ы – с а я с и ж у р н а л журнал 1976 жылы Халықтар Достығы орденімен, 2002 жылы Қазақстан Журналистика Академиясының «Алтын Жұлдыз», 2008 жылы Қазақстан Журналистер Одағының сыйлығымен марапатталды Демографическая%20политика -> Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитеті жүктеу 2.33 Mb. Поделитесь с Вашими друзьями:
|