Республикасы
жүктеу 13.19 Kb. Pdf просмотр
|
| ҰЛ ТТЫ Қ Б ІЛ ІМ Б ЕРУ СТ АТ И СТ И КА СЫ Ж Ә НЕ Б АҒ АЛАУ О РТ АЛЫ ҒЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНІҢ ЖАҒДАЙЫ МЕН ДАМУЫ ТУРАЛЫ ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА ( қысқа нұсқасы ) АСТАНА 2012 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 2 УДК 37.0 ББК 74.04 (5қаз ) Қ 18 Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің жағдайы мен дамуы туралы Ұлттық баяндама . А.Ж.Құлтуманова, Г.О.Медетбекова, Г.А.Ноғайбаева, В.В.Ақтаева, Г.К.Кусиденова, С.А. Алшимбаева, А.Б.Төртқараева, Ж.Е.Садықова. Астана: ҰБСБО, 2012 , 132 бет. ISBN 978-601-7080-61-7 Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің жағдайы мен дамуы туралы Ұлттық баяндама жыл сайынғы көпшілікке арналған аналитикалық құжат болып табылады. Баяндама тек білім беру жағдайын ғана емес, сондай - ақ білім беру саясаты дамуының үдерісіне де сипаттама береді. Баяндама білім беру басқарушы органдары басшыларына, білім беру ұйымдарының педагогикалық қызметкерлеріне және жалпы азаматтық қоғамдастыққа арналған. УДК 37.0 ББК 74.04 (5қаз ) © ҰБСБО Редакциялық қызмет, 2012 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 3 МАЗМҰНЫ ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ………………………………………………………………….. 4 КІРІСПЕ………………………………………………………………………………… ….. 7 1. ЭКОНОМИКАНЫҢ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУҒА ӘСЕРІ...... ................ 8 1.1. Қазақстанның білім беру жүйесі: әлеуметтік - экономикалық мәнмәтін …… 1.2. Қазақстанның білім беру жүйесі: халықаралық бағалау …...………………. 8 15 2. МЕМЛЕКЕТТІК БІЛІМ БЕРУ САЯСАТЫН ІСКЕ АСЫРУ...................... ........... 24 2.1. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ............................................................... 2.2. Жалпы орта білім беру ................................................................................... 2.3. Техникалық және кәсіптік білім беру ............................................................. 2.4. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру .................................. 24 32 51 66 3. ЖАСТАР САЯСАТЫ.................................................................... ....................... 84 4. БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯ.......................................................... ................ 93 5. АЙМАҚТЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ: АЙМАҚТАР РЕЙТИНГІСІ ......................... 111 ГЛОССАРИЙ…………………………………………………………………………… …. 123 БИБЛИОГРАФИЯ…………………………………………………………………… …… 129 ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 4 ҚЫСҚАРТУЛАР ТІЗІМІ АҚ Акционерлік қоғам АБҰ Автономиялы білім беру ұйымдары АӨК Агроөнеркәсіптік кешен ІЖӨ Ішкі жалпы өнім БҚО Батыс Қазақстан облысы ШҚО Шығыс Қазақстан облысы ЖБ Жоғарғы білім ОЖСБ Оқу жетістіктерін сырттай бағалау ЖҚК Жоғарғы Қамқорлық кеңес ҚР ҚК Қазақстан Республикасының Қорғаныс күштері ДСҰ Дүниежүзілік сауда ұйымы ДЭФ Дүниежүзілік экономикалық форум ЖОО Жоғарғы оқу орны БП Базалық пәндер БЛЖ Базалық лауазымдық жалақы ЖБКИ Жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексі МЖБС Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты БДМБ Қазақстан Республикасы білім беруді дамытудың 2011 -2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы ҮИИДМБ Қазақстан Республикасының үдемелі индустриалды - инновациялық дамудың 2010 -201 4 жылдарға арналған мемлекетт бағдарламасы БЖК бизнестің жол картасы МДО мектепке дейінгі оқыту ҰБТ ұлттық бірыңғай тестілеу БҚО Батыс Қазақстан облысы БАИ біліктілікті арттыру институты АК Атқарушы кеңес АДИ адами даму индексі ХБ Халықаралық Бакалавриат ШЖМ Шағын жинақты мектеп АЕК Айлық есептік көрсеткіш ЖҰ Жастар ұйымы ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 5 ҚР БҒМ Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі ШОБ Шағын және орта бизнес БХСБ Білім берудің халықаралық стандарттық біліктілігі ХДП Халықтық Демократиялық партия ҒЗИ Ғылыми - зерттеу институты ҒЗМ Ғылыми - зерттеу мектебі ҮЕҰ Үкіметтік емес ұйымдар БСБҰЖ Білім сапасын бағалаудың ұлттық жүйесі ҰБСБО Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы ҚБ Қоғамдық бірлестік БАБ Баршаға арналған білім БСБОЖ Білім сапасын бағалаудың облыстық жүйесі ЭЫДҰ Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы ЖОКБ Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру БҰҰДБ Біріккен Ұлттар Ұйымының даму бағдарламасы ҚК Қамқоршылық кеңесі БЖБҒПКБАИ Білім беру жүйесінің басшы және ғылыми - педагогикалық кадрларының біліктілігін артытырудың республикалық институты ҚР Қазақстан Республикасы СҚО Солтүстік Қазақстан облысы БАҚ Бұқаралық ақпарат құралы ТМД Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы ДБМБҰ Дарынды балаларға арналған мамандандырылған білім беру ұйымдары СҚО Студенттік құрылыс отряды ЖОБ Жалпы орта білім беру ТжКБ Техникалық және кәсіптік білім беру ОӘК Оқу - әдістемелік кешен ФМБ физика - математикалық бағыт ХББ химия - биологиялық бағыт ӨТҒО Өмір туралы ғылым орталығы БСО Білім беру саясаты орталығы СББ Сандық білім беру бағдарламалары ЭЗО Энергетикалық зерттеулер орталығы ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 6 ОҚО Оңтүстік Қазақстан облысы БҒМС БҰҰҰ Білім , ғылым және мәдениет саласындағы БҰҰ ұйымы Р hD философия докторы PISA 15 жастағы білім алушылардың білім жетістіктерін бағалау жөніндегі халықаралық бағдарлама SIFE Students in free enterpris ( Студенттер еркін кәсіпкерлікте ) DAAD (Deutscher Akademischer Austausch Dienst) Академиялық ауыстырулар Герман қызметі ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 7 КІРІСПЕ 2011 жылы Қазақстан Республикасындағы білім беруді дамытудың 2011- 2020 жылдарға арналған Мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру басталды. Тұжырымдамалық құжат мемлекеттік білім беру саясатын іске асырудың негізгі бағыттары мен механизмдерін айқындап берді. Ұлттық баяндамада Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің жағдайы мен дамуы жөніндегі бағдарламалық құжаттың іске асырылу барысының алғашқы жылындағы қорытындылар білім беру қызметтерінің сапа деңгейіне тікелей әсері бар басты факторлар негізінде ұсынылған. Әрбір білім жүйесінің деңгейін мәнмәтіндік және салыстырмалы талдау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің стратегиялық құжаттарында көрсетілген нысаналы индикаторлар мен нәтижелер көрсеткіштеріне жету іс - шараларын орындау аясында жүзеге асырылады . Басты мақсатқа жету жолындағы алға ілгерілеушілік – білім берудің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, экономиканың тұрақты дамуы үшін сапалы білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету жолдары арқылы адам капиталын дамыту. Бұл педагогикалық және азаматтық қоғамдастықтардың белсенді қатысуымен өтетін барлық жоспарланған іс - шаралардың жеделдетілген қарқыны мен нәтижелілігін талап етеді. Үдемелі алға жылжудың негізгі рөлін аймақтық білім беру жүйелері атқарады. Талдау материалдары білімнің қолжетімділігі, ресурстық қамтамасыз ету және білім беру ұйымдары қызметінің нәтижелілігі секілді маңызды факторлар арқылы берілді. Ол жоғарғы мәндердің жиынтығына, әр жылдардағы жеткен жетістіктерге мемлекеттік білім беру саясатын жүзеге асыру арқылы тікелей әсерін тигізеді . Ұлттық баяндама ақпараттық - талдау құжаты ретінде білім беру жүйесінің жағдайы мен дамуына біртұтас шолуды ұсынады. Білім мониторингі қорытындылары басқарушылық шешім жағдайларына барынша негізделген және барабар талапты әзірлеуге мүмкіндік береді. Жыл сайынғы ұлттық баяндаманың мазмұны ҚР Статистика агенттігі мен білім мониторингі шеңберінде әкімшілік есеп беру мәліметтерінің негіздерінде дайындалды. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі құрылымдық бөлімшелері мен ведомстволық бағынысты ұйымдардың ресми ақпараттары да қолданылды. ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 8 1. ЭКОНОМИКАНЫҢ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІН ДАМЫТУҒА ӘСЕРІ 1.1. Қазақстанның білім беру жүйесі: әлеуметтік - экономикалық мәнмәтін. Білім беру жүйесі әлеуметтік сала ретінде нақты мәнмәтіндік көрсеткіштермен жұмыс істейді. Бұл ретте мемлекеттік білім беру саясатын іске асыру тиімділігі көптеген факторларға, ең алдымен экономикалық және демографиялық жағдайларға байланысты болады. Сонымен қатар халықаралық сарапшылар да білім берудің әртүрлі жүйесінің даму үрдісін бағалай отырып, оның нәтижелілігіне тікелей әсер ететін негізгі факторларға жан - жақты шолу жасайды. Ұлттық жалпы табыс деңгейі (ҰЖТ ) елдің экономикалық дамуының негізгі көрсеткіштерінің бірі, оны Дүниежүзілік банк (The World Bank) жыл сайын арнайы әзірленген әдіснама бойынша есептейді. Дүниежүзілік банктің әдіснамасында барлық мемлекеттер мен аумақтар үш категория бойынша жіктеледі: - жан басына шаққандағы кірістің жоғары деңгейіндегі елдер (12 276 $ және жоғары, біріншіден алпысыншы позицияға дейін), - жан басына шаққандағы кірістің орташа деңгейіндегі елдер (3 976 $ бастап 12 275 $ дейін, алпыс біріншіден жүз алпыс бірінші позицияға дейін), - жан басына шаққандағы кірістің төмен деңгейіндегі елдер (1 005 $ және төмен, жүз алпыс жетіншіден жүз тоқсан сегізінші позицияға дейін). Рейтингтің қорытындысы бойынша Қазақстан 74 - ші позицияда ($ 8 220) және жан басына шаққандағы кірістің орташа деңгейіндегі елдердің қатарына, яғни 2 - топқа кіреді (1.1.1.- кесте). 1.1.1. - кесте. Халықтың жан басына шаққандағы ұлттық жалпы табыс мөлшері бойынша елдер мен территориялардың рейтингісі Халықтың жан басына шаққандағы табыс деңгейі жоғары елдер мен территориялар Халықтың жан басына шаққандағы табыс деңгейі орташа елдер мен Халықтың жан басына шаққандағы табыс деңгейі төмен елдер мен территориялар Экономикасы Орыны Табысы ($) Экономикасы Орыны Табысы ($ Экономикасы Орыны Табысы ($) Монако 1 183,150 Литва 58 12,350 Мавритания 163 1,000 Лихтенштейн 2 137,070 Ливия 59 12,320 Қырғыстан 164 920 Норвегия 3 88,890 Чили 60 12,280 Тәжікстан 165 870 АҚШ 14 48,450 Ресей 68 10,400 Камбоджа 166 830 Жапония 21 45,180 Малайзия 72 8,420 Мадагаскар 186 430 Германия 22 43,980 Қазақстан 74 8,220 Ауғаныстан 188 400 Сингапур 23 42,930 Қытай 99 4,930 Бурунди 193 250 Франция 24 42,420 Украина 122 3,120 Либерия 194 240 Польша 56 12,480 Йемен 161 1,070 Конго Демократиялық Республикасы 195 190 Дереккөз : Халқының жан басына шаққандағы ұлттық жалпы табыс мөлшері бойынша елдер мен территориялар рейтингісі туралы баяндама (The World Bank: World Development Indicators. Gross National Income per Capita 2011). ҰЖТ (Gross National Income (CNI)) - мемлекет аумағында бір жылдың ішінде өндірілген барлық тауарлар мен қызметтердің құндылық жиынтығы (яғни ішкі жалпы өнім (ІЖӨ) оған қосу, азаматтардың шет елдерден алған табысы, минус, елден шетелдіктер шығарып б ҰЛТТЫҚ БАЯНДАМА Ұлттық білім беру статистикасы және бағалау орталығы 9 Сонымен қатар әлем елдерінің ішкі жалпы өнім (ІШӨ) деңгейі бойынша рейтингісі де үлкен қызығушылық туғызып отыр. Рейтинг Дүниежүзілік банк әдісі бойынша есептелінеді (The World Bank). ІШӨ – елдің экономикалық даму қарқыны мен деңгейінің, экономикалық қызметінінің нәтижесінің жалпы сипаттамасын бір немесе басқа уақыт кезеңі аралығында (әдетте бір жылға) қолданылатын экономикалық даму көрсеткішінің сандық қайнар көзі болып табылады. ІЖӨ халықтың өмір сүру деңгейінің көрсеткіші ретінде жиірек қарастырылады, өйткені кейбір кездерде ол осы мақсатта басқалары болмағандықтан көрсеткіштердің неғұрлым қолайлырағы ретінде қолданылады. 2011 жылғы рейтинг нәтижесі бойынша Қазақстан ІЖӨ 186,198 млн. АҚШ доллары көлемін құрайтын, 192 елдің арасында 49 позицияны алып тұр (1.1.1 кесте қосымша). АҚШ долларының ағымдық бағасында көрсетілген (инфляциялық түзетусіз), номиналды (абсолюттік) мәні бар ІЖӨ көлемінің бекітілген бағасы бар елдер мен территориялардың тізімі рейтингтік кестеде көрсетілген. ҚР Статистика агенттігінің мәліметтері бойынша 2011 жылы жан басына шаққандағы номиналды ІЖӨ 1 650,7 теңгені құрады. Бұл көрсеткіш 2010 жылмен салыстырғанда 313,9 теңгеге өскен. Экономикалық қызметтің түрлері бойынша білімге арналған ІЖӨ бөлінісінде өсу үрдісін байқауға болады. Егер 2010 жылы бұл көрсеткіш 674,9 миллиард теңгені құраса, ал 2011 жылы – 886,4 миллиард теңге болған. Өңірлік жалпы өнім өндірісінде жоғары үлес Атырау ( 12,2%) облысына, Астана (8,4%) және Алматы (17,8%) қалаларына, ең төменгі Жамбыл (2,3%) және Солтүстік Қазақстан (2,5%) облыстарына тиесілі . Әлеуметтік - экономикалық фактор ретіндегі халықтың ақшалай кірісі білімнің даму қарқынын анықтайды. Бұл көрсеткіш еліміздің экономикалық жағынан көтерілуінің негізгі элементтерінің бірі болып табылады. Өңірлерде жан басына орта есеппен халықтың номиналды ақшалай табысының республика бойынша және әрбір өңір бойынша жыл сайын ұлғаю үрдісі байқалады (1.1.3 - кесте). Демографиялық сипаттамалар Демографиялық процесстердің білім беру жүйесінің жағдайы мен дамуына әсері бірнеше аспектілерде қарастырылды . Халық санының өзгеру динамикасына өндіргіш күштердің арасалмағының өзара қатынасы мәселесі принципті маңызды мәселе болып табылады. Бұл көші - қон үдерісі мен келесі ұрпақтың келуіне (халықтың табиғи өсімі) тікелей әсерін тигізеді . Каталог: storage storage -> Қазақстан Президенті Нұрсұлтан назарбаевтың Қазақ хандығының 550 жылдығына арналған салтанатты жиналыста сөйлеген сөзі storage -> Құрметті Ассамблея мүшелері! Қадірменді отандастар! Сессияның қонақтары! storage -> Р е д а к ц и я а л қ а с ы Редакция алқасының төрағасы storage -> ТУҒан тіл / №2 (19), 2013 Редакция алқасы storage -> Дүниежүзі қазақтарының ІV құрылтайын storage -> Бірінші құрылтай, 1992 жыл, Алматы Н. Ә. Назарбаев: бауырларымызғА ҚҰШАҒымыз ашық storage -> №5-6 (91-92) наурыз 2016 жыл Газет 2001 жылдың наурыз айынан бастап шығады Р жүктеу 13.19 Kb. Поделитесь с Вашими друзьями:
|