Казахской национальной консерватории им. Курмангазы
жүктеу 5.1 Kb. Pdf просмотр
|
- Навигация по данной странице:
- Texts of the examples and their English translation
- REFERENCES 1. Žanuzakova, Z.
- Янош СИПОШ Старший научный сотрудник Института музыковедения Венгерской академии наук, PhD НЕСКОЛЬКО МЫСЛЕЙ О СТРУКТУРНОМ АНАЛИЗЕ ТИПОВ ТЕРМЕ
- ТЕРМЕ ТҮРЛЕРІНІҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ТАЛДАУЛАРЫ ТУРАЛЫ БІРНЕШЕ ОЙЛАР Түйін
- Тірек сөздер
| part of terme tunes have do final while most tunes in the area move along a scale with the minor third.
I introduce abbreviations to indicate the structure of terme performance. Most melody lines move on or around a central note, or descend a few notes. This prompted me to identify the line with the solfa syllable of the central note around which it moves or to which it descends. The following forms can be differentiated among terme lines reciting on, or centered around, do: D: the line moves on the do note, leaving it only once or twice, and only in the direction of re (e.g. drdd / dd d) D': the line descends to do from fa or mi (e.g. mmmr / dd d), D: the line has a section moving a note or two below do (e.g. ltdd / dd d), D~: the line circumscribe do (e.g. rds,d / rd d). D k , D k : the line moves on do but ends on another, higher note (e.g. dddd/dd r). The line-ending note is almost always only a second higher than the central note of the line. D k means the same, but this time the final note is one second below the central note of the line (e.g. ddrd / dd t). D↑: indicates the rare ascending lines (e.g. dddr / rm m). I indicate the lines moving around la, si, re, mi, fa, sol or descending to these note in the same way. When describing the structures, I mark the tune-ending formulae L cad when the final note was la, and the opening calls launching major musical sections are marked with *. These components well characterize the overall progression of the terme tunes. I classify the terme tunes on the basis of the tonal ranges the melody moves in. Musically, the tunes in a group are coherent, further subdivision only overcomplicating the situation. Since the syllable numbers of the lines of a terme tune differ, they cannot be grouped by this criterion. Nor can they be categorized by final note, as closing on la, for example, is often additional, effected by the use of a refrain that does not integrally belong to the terme process. An attentive reader will certainly soon realize that in terme tunes with a winder tonal range there are lines and even longer units that constitute some terme tunes of a smaller gamut, thus the groups are not separated by fast lines. ҚҰРМАНҒАЗЫ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КОНСЕРВАТОРИЯ ХАБАРШЫСЫ № 1(2). 2014 8 Picture Üst-Yurt, nomad camp Terme tunes of the smallest compass (1-b3/4) The terme tunes of the smallest gamut mainly use different variants of D (do) – see above, reciting on or around do. Re and even mi might occur in them, but never as the central note. It is frequent that the introductory phrase of the refrain use higher notes. The next example shows such a small-compass terme tune. As usual the tune is launched by an introduction of one or two longer notes (iy, aw). The flexible alternation of syllable number is apparent, while in line three the rhythm outlines the +>&~ scheme, though at times it strays from it quite far. The terme is closed by a longer cadence this time including the VII th degree, a unique occurrence. ВЕСТНИК КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КОНСЕРВАТОРИИ ИМЕНИ КУРМАНГАЗЫ № 1(2). 2014 9 Ex.1 Terme tune of the smallest compass. Scheme: *DDDD+*Lcad I am demonstrating the structural formulae of the small-compass terme tunes No.1a-i (in my collection) below. I also include a reduced structure. It designates a hypothetical tune that might evolve from the given terme tune in the course of evolution. (* marks the opening call.) These simple tunes succeed one another in the order of "complexity", the smaller-range tunes of fewer motifs being followed by termes of more musical lines and wider compass. No 2 reduced structure detailed structure 1a D DDDDDDDD+D cad 1b D~ *DDDDDD~D~DDD~ 1c DT'TL *DDDDDDDDDDT'T+L cad 1d DDT'L *DDD~DLLL|L↑L'LL||DDDT'LL|L↑L'+L cad 1e DDTL *DDDTL'LL+L cad 1f DTT k L *D↑TTT k L+L cad1 +L cad2 1g DT *D'*DTDT'T|D k DDDT'+T cad 1h D k D *DD k DD k DD k D|*R k DD k D k D k D+L cad 1i R'DD k L *DDDD|R'R'R'R' k DD k +L cad Terme tunes of medium large compass (1-5/6) 2 No. of the melodies in Sipos (2001) ҚҰРМАНҒАЗЫ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КОНСЕРВАТОРИЯ ХАБАРШЫСЫ № 1(2). 2014 10 What differentiates the termes of medium large compass from the above class is that some of their lines persist on the 5th, 6th, 7th degrees for some time. The tunes of the former group clacking on a few notes in the manner of twin-bar tunes give way to more singeable forms. No definite song form can be outlined, however. The melody contour of the short lines is largely incidental and chance or the singer's mood also has a great say in the succession of the lines. The musical lines follow each other in descending order, but there are some tunes that begin low and gradually rise, only to close deep down again. As the structural schemes of the table reveal, melody lines centered around fa are frequent. Let me now show you a terme tune of medium large compass (ex.2). It can be seen well that a line progresses high, then the terme returns to the lower register. ВЕСТНИК КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КОНСЕРВАТОРИИ ИМЕНИ КУРМАНГАЗЫ № 1(2). 2014 11 Ex.2 Terme tune of medium large compass. Structural scheme: *R'RKMR'|*D'TkTkTkT|TkTTDl+Tcad The structure of the some terme tunes in my book (Sipos 2001) can be schematized as follows: No reduced structure detailed structure 2a MR'D'D *MR'D'D k DD 2b MR k D~L *MR k R k D~D~ | M k M k *M'D~D~D~ | MRM+L cad +L cad | D~L'+L cad 2c M k D'TL' M k M k D k D'TTM k L'L 2d M k RRD cad *RRMM k D' | M k RRR*D cad 2e F k M k D k D *FF k M k F k M k D k D'D k D || F k M k S k M k F k D'D↑D'D 2f M~D'TL *M~M~M~D k D' | D~*T'L 2g FM k RD FM k RRR↑R'DDD | RRR↑ | M k R k D' |F ~D'DD 2h MRM k D MRM k R k D | RF+D cad | RRRR↑+D cad 2i SR↑M~D *SR↑D'DDDDD*D | *SFRDDD | M~DDDD | M~D Similar lines constitute some sïŋsuw and also Ya Rapazan religious songs, indicating that the terme tunes are closely correlated with folksongs and with religious tunes. The main difference is that in performing a terme the musical lines alternate according to the invetiveness of the performer, while folksong performers more closely adhere to regular, repetitive structures. The question is still unanswered whether the regular or irregular lines are older. I myself tend to believe that irregular structure are older and regular forms evolved from them. At any rate, here one can observe the occurrence of a common musical idea in a more flexible and then in a more stabilized form. Two-part termes (higher first part + lower second part) Though rare, there are recitative tunes that break up into a higher first and a lower second part so that the two registers of recitation have at least one note in common. We only collected two of this kind. The following example shows a continuous recitation on the 7th-8th degrees, before sinking down into the usual low register. ҚҰРМАНҒАЗЫ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КОНСЕРВАТОРИЯ ХАБАРШЫСЫ № 1(2). 2014 12 Ex.3 Terme tune of large compass. Structure: SSkM'FkM *M~T'TkT'LkL+Lcad ВЕСТНИК КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КОНСЕРВАТОРИИ ИМЕНИ КУРМАНГАЗЫ № 1(2). 2014 13 Ex.4 is also like that. The tune outlines the scheme S k S k M'RRMMR k DDDDD | S k S k F k R↑ | F k R k DDD k D k D k D k D | D k DD | R k T'L | T'T k T k L k S,S,S,L+S, cad . Towards the end, the tune sinks to lower sol, which is a unique feature. The four-line scheme reduced from that suggests a round song form S k M'RD, as the next example confirms. Such tunes can also be found in the descending fifth-shifting pentatonic strata of Hungarian folk music. Ex.4 Large compass terme tune reduced to a four-line scheme Special terme tunes An informant sang Mixolydian tunes quite different from the rest of the other termes. Apart from their tonality, the tunes share the common feature of not being recitative but sung in an easily transcribed rhythm, in even quavers. Tunes No.6a-b also sung by the same singer have more distinct structure, more melody-like construction in rhythms tending towards 9/8 and 9/4, and ending on do and la, respectively. Fig.2 A dombra player in Southwest Kazakhstan Texts of the examples and their English translation Wherever possible, literal translation is given, otherwise the meaning is tried to be rendered as precisely as possible. Ex.1 Terme ‘didactic song’, Turgan (cca.50), Mangkïstaw.Teŋge, 18. Sept, 1997. Sözdiŋ basï bismilla, Bismillasïz pende is kïlma. Katuwlansa kar tuwra, Kelesi ayda tapsïrgan Dünyeni rasul Allaga. The first word is bismillah, Don't start anything without bismillah. If he hardens with wrath, The Prophet will give the world To Allah next month. Ex.2 Terme ‘didactic song’, Däwitbay (70), Mangkïstaw train station, 16. Sept, 1997. Bir degende ne jaman, *Bilimsiz tuwsa ul jaman. Eki dese ne jaman, Ene tilin almagan, Bile de bilse kïz jaman. Üš degende ne jaman, First of all, what is bad? A boy born without knowledge is bad. Secondly, what is bad? A self-important young wife Not heeding to her mother-in-law's word is bad. Thirdly, what is bad? ҚҰРМАНҒАЗЫ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КОНСЕРВАТОРИЯ ХАБАРШЫСЫ № 1(2). 2014 14 Üškilsiz kiyim bul jaman. Tört degen ne jaman, Töresin tuwra bermese, Parakor bolsa biy jaman. Bes degende ne jaman, Bes waktïŋ namazïn, Kaza kïlsa er jaman. Altï dese ne jaman, Alganša algan aruwïŋ, Köp išinde küŋkildep, Betiŋnen ursa bul jaman. Jeti dese ne jaman, Jetkinšekke ok tiyse, Jer tayanbay turgïzbay, Jan kïynagan bul jaman. Segiz dese ne jaman, Serke sandï at minse, Sergeldeŋ sapar jol šekse, Jürgen jolïŋ oŋbasa, Oylaganïŋ bolmasa, Kapïda bolsa er jaman. Togïz dese ne jaman, Altïn taktïŋ üstinde, Tolïspay kalsa kan jaman. On degende ne jaman, Kaygïlï bolsa bul jaman. On bir dese ne jaman, Aramnan jïygan mal jaman. On eki dese ne jaman, Akïlï jok kïz jaman. On üš dese ne jaman, Kelin menen balaga Buyïrmagan bolsa šal jaman. … Kimnen kalmas bul düniye, Kapïda öter bul zaman. A dress without hemming is bad. Fourthly, what is bad? A greedy bey who Breaches the law is bad. Fifthly, what is bad? A man who fails to say His five prayers a day is bad. Sixth, what is bad? When the fairest lass you married Shows dissatisfaction to others And smacks your face, that's bad. Seventh, what is bad? When a young man is hit by a bullet, He lies in agony, He cannot get up, that's bad. Eighth, what is bad? The one that sits on a bad-legged horse, Stumbling along the road. His road won't lead him right, His plan won't be realized. A man in trouble is bad. Ninth, what is bad? When on a golden throne The khan is too conceited. Tenth, what is bad? Someone being sad is bad. Eleventh, what is bad? Fortune gathered with much struggle is bad. Twelfth, what is bad? A silly lass is bad. Thirteenth, what is bad? When your wife and son Cannot agree with your old father. … But the life of all of us Will come to an end one day. Ex.3 Terme ‘didactic song’, Izbasar (60), Mangkïstaw.Aktaw, 15-17 Sept, 1997. Zamandasïm, Aral-bay, Bilmey bir kaldïm balaŋdï. Täwekel endi šükür edi, Awzïŋa alma jamandï. Men bilmey kaldïm kapïda, Ayta almay sözdiŋ parkïn ay. My good buddy, Aral-bay, I didn't know what'd happened to your son. Audacity is a fine trait, Don't mention me accursing. It so happened I didn't get word, What could I say now? ВЕСТНИК КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КОНСЕРВАТОРИИ ИМЕНИ КУРМАНГАЗЫ № 1(2). 2014 15 Ökingen men goy payda jok, Kayïrïn bersin artïna. Aynalayïn, Aral-bay, Ayï bitkende ay da öler, Jïlï bitkende jïl da öler. There is no sense in saying sorry. May God rest him in peace. Dear Aral-bay, The month dies one day, The year also dies. Ex.4 Sketch of terme without words, Nurmuxan (61), Mangkïstaw.Akšukïr, 21 Sept, 1997. REFERENCES 1. Žanuzakova, Z. Instrumentalnaya muzika kazakskogo naroda. Almaty, 1964 2. Sipos, János: Kazakh Folksongs from the Two Ends of the Steppe, Akadémiai Kiadó (with CD), Budapest, 2001. ТЕРМЕ'>Янош СИПОШ Старший научный сотрудник Института музыковедения Венгерской академии наук, PhD НЕСКОЛЬКО МЫСЛЕЙ О СТРУКТУРНОМ АНАЛИЗЕ ТИПОВ ТЕРМЕ Резюме: В статье рассматривается типология вокально-поэтического эпического жанра казахской традиционной музыки терме. Она основывается на структурном анализе образцов терме, собранных и нотированных автором. Ключевые слова: терме, казахская музыка, домбра, эпические жанры. Янош СИПОШ Венгрия ғылым академиясы, Музыкатану институтының аға ғылыми қызметкері, PhD ТЕРМЕ ТҮРЛЕРІНІҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ТАЛДАУЛАРЫ ТУРАЛЫ БІРНЕШЕ ОЙЛАР Түйін: Мақалада қазақ дəстүрлі музыкасы терменің вокалды-поэтикалық эпикалық жанр түрлері қарастырылады. Ол мақала авторының жинаған жəне нотаға түсірген термелердің құрылымдық талдау үлгілеріне сүйенеді. Тірек сөздер: терме, қазақ музыкасы, домбыра, эпикалық жанрлар. ҚҰРМАНҒАЗЫ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КОНСЕРВАТОРИЯ ХАБАРШЫСЫ № 1(2). 2014 16 ƏОЖ 347.785:7.067.26(574) ЖАНСАЯ СҰРАҒАНҚЫЗЫ Өнертану магистрі, Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті, «Қорқыттану жəне өлке тарихы» ғылыми-зерттеу институтының ғылыми қызметкері ЗАМАНАУИ САЗГЕР Е.ҮСЕНОВТІҢ ҚОБЫЗҒА АРНАЛҒАН ШЫҒАРМАЛАРЫ Қобызға арнайы шығармалар жазып келе жатқан қазіргі буын композиторларының ішінде Е.Үсеновті ерекше атап айтуға болады. Ол халқымыздың төл аспаптарының бірі де бірегейі, таңданарлық пішінімен, ғажап үнімен, бай тембрімен таң қалдыратын қобыз аспабына шығармалар жазу жəне өңдеуде ерекше жұмыс жасап келеді. Оның қобызға арнап жазған төл туындылары, халық композиторларының əндері мен күйлерін түсірген өңдеулері, фантазиялары мазмұны толық, əуендік байланыстары мығым, бояуы анық, көркем шығармалар. Тірек сөздер: Е. Үсенов, қазақ музыкасы, қобыз. Ключевые слова: Е.Усенов, казахская музыка, кобыз. Keywords: E.Usenov, kazakh music, kobyz. Қазақ музыкасы əрісі салт атты көшпелілер өркениетінің, берісі жалпы түркілік мəдениеттің жарқын көріністерінің бірі болып табылады. Əсіресе, түркілік музыка мəдениетінің пайда болуы, қалыптасуы деген мəселеде қазақ музыкасы өзінің терең тамырлы дəстүрімен де, мейлінше төлтума қасиетімен де алдымен назар аударады [1, 10]. Қазақ музыкасы адамның ішкі жан-дүниесін, яки, көңіл-күйін, сондай-ақ, қуаныш- жұбанышын, мұң-шері мен қайғы-қасіретін, арман-мақсаттарын дəл суреттейді. Сонымен қатар, қазақ халқы адамның өмірге келгеннен, қайтадан жер қойнына кіргенге дейінгі өмірінің барлық сатыларын, өмір сүру салттарын, əдет-ғұрып, салт-дəстүрлерін музыка арқылы жеткізе, көрсете білгені туралы музыка зерттеушілері айтып кеткен. Еліміздегі халық аспаптары музыкасының жаңа сапалық деңгейге өтуі негізінен отызыншы жылдары басталды. Халық таланттарының Бүкілқазақстандық І-ші слетінен кейін құрылған Құрманғазы атындағы халық аспаптар оркестрінің өмірге келуі қазақ аспаптық музыка өнеріне өлшеусіз өзгерістер енгізіп, кəсіби биік деңгейге көтерілуіне аса зор ықпал етті. Оркестрді ұйымдастырушы жəне тұңғыш дирижеры, көркемдік жетекшісі А.Жұбанов болды [2, 465]. Ол оркестрге байланысты жұмыстарын əрі қарай жалғастыруға мұрагер ретінде өз ісінің шебері, білікті маман – Шамғон Қажығалиевты тағайындады. Ш.Қажығалиев оркестрге дирижер боп келген күннен бастап аспаптарды жетілдіру мəселесін ойластыра бастаған. Сөйтіп, ол 1957 жылы реконструкция жасауды толығымен қолға алды [3, 132-133]. Сол уақытта реконструкцияға ұшыраған аспаптардың бірі қобыз аспабы еді. Өзгеріске түскен жаңа сым қобыз аспабына арнайы туындылар жазуды А.Жұбанов, Е.Брусиловский, М.Төлебаев, А.Шабельский, Қ.Мусин, В.Великанов, Л.Хамиди сынды белгілі композиторлар бастады. Олардың бастаған сара жолын жалғастырған екінші буын композиторлары: Е.Рахмадиев, М.Қойшыбаев, С.Мұхамеджанов, К.Күмісбеков, Х.Тастанов, М.Əубəкіров, Д.Жұманиязов, Н.Меңдіғалиев, Ғ.Жұбанова, Н.Тілендиевтер болды. Аға буын композиторларының ізін суытпай жалғап келе жатқан қазіргі буын композиторлары да қобызға арнап толымды туындылар жазуда. Отандық заманауи сазгерлер шығармашылығымен заман ағымына көңіл бөлуге тырысады, өтпелі кезеңдердің мəдени жəне музыкадағы жалпы адамзаттық əмбебап үнін іздестіреді. Қазіргі заманғы композиторлар Қазақстан кəсіби музыкасына жаңа ағым енгізгені байқалады. Олардың ұлттық шығармашылығына еуропалық музыка əуендері араласып, жаңа синтезді музыка туындауда. Б.Аманжолов, Қ.Шілдебаев, С.Əбдінұров, Ə.Бестібаев, С.Еркімбеков, Б.Қадырбек, А.Тоқсанбаев, Е.Үсенов жəне т.б. заманауи композиторлар дəстүрлі стильде жаңа туындыларды жазуда ерекшеленіп, қазақ музыкасына айтарлықтай үлес қосып жүр. Аталмыш сазгерлердің арасынан лирикалық əуенділігімен жəне өңдеушілік талантымен ерекше көзге түсетін республикалық жəне халықаралық конкурстардың лауреаты Ермұрат Үсеновтің шығармашылығын атап көрсетуге болады. ВЕСТНИК КАЗАХСКОЙ НАЦИОНАЛЬНОЙ КОНСЕРВАТОРИИ ИМЕНИ КУРМАНГАЗЫ № 1(2). 2014 17 Ұлттық музыка мəдениетін дамытуға өзіндік үлесін қосып келе жаткан домбырашы, композитор Е.Үсеновтің шығармашылығын, оның қазақ музыка мəдениетінде, оның ішінде аспаптық музыка саласындағы алатын орнын зерттеу, сонымен қатар аспаптық төл туындыларының орындалу ерекшеліктерін орындаушылық тұрғыдан талдау – басты мақсат болып табылады. Е.Үсенов əртүрлі жанрларда тартымды туындылар жазып жүрген дəулескер домбырашы, талантты да дарынды композитор. Ол 1952 жылы Алматы обылысы, Кеген ауданының Қарқара жайлауының баурайында орналасқан Талды ауылында дүниеге келген. Оның жастайынан өнерге, соның ішінде домбыра үйренуге деген ықыласы ерекше болды. Бұған мектептегі өнерлі ұстаздарының да əсері мол болғанын айта кеткен жөн. Өнерге деген сүйіспеншілігі оны 1970 жылы Алматы музыкалық училищесіне əкелді, бірақ ол жердегі емтихан комиссиясында отырған белгілі ұстаз, профессор – Х.Тастанов оған консерваторияға түсуге кеңес береді. Сөйтіп Е.Үсенов 1970 жылы Алматы консерваториясының халық аспаптар бөліміне Қазақ ССР-нің еңбек сіңірген əртісі Б.Қарабалинаның сыныбына қабылданады. Консерватория қабырғасында оқып жүріп Қазақстанның халық əртістері - Қ.Жантілеуов, Л.Хамиди, К.Күмісбеков, өнер қайраткері, профессорлар - М.Əубəкіров, Қ.Мұхитов, оқу ісінің үздігі – У.Бекенов сияқты майталман ұстаздардан əртүрлі қосымша мамандықтардан дəріс алады. 1977 жылы мемлекеттік емтихан төрағасы болып келген профессор – Б.Жүсіпəлиев Е.Үсеновтің жазған шығармаларын тыңдап, жақсы баға беріп, оған консерваторияның композиция бөліміне түсуге кеңес береді. 1979-1983 жылдары консерваторияның музыка теориясы факультетіне қайта тапсырып, Г.С.Быкова, М.Ермолов, Т.К.Жұмалиева, Ю.П.Аравин, В.И.Мавриди сынды білікті мамандардан дəріс алады. Студент кезінен республикалық композиторлар конкурсына қатысып, жүлделі орындарға ие болып жүреді. 1981 жылы жаңадан құрылған «Отырар сазы» фольклорлық-этнографиялық ансамблінде домбырашылар тобының концертмейстері болып жұмыс істеді. Оркестр құрамында жұмыс жасай жүріп, республикамыздың түкпір-түкпірінде болған гастрольдік сапарларда қазақ музыкасы мен өнерін насихаттауға бел шеше араласты. Мемлекет шекарасынан тыс шет елдерде де болып, ұлттық өнеріміз бен мəдениетімізді дəріптеп, əлем жұртшылығына паш етті [4, 3]. 1990-1994 жылдары Алматы музыкалық училищесінің шақыруымен халық аспаптар бөлімінің меңгерушісі қызметін атқарды. 1994 жылдан бастап Мəдениет министрлігінің шешімімен «Салтанат» мемлекеттік би ансамблінің оркестріне дирижер болып тағайындалды. Оның осы ұжыммен жасаған еңбегі де жемісті болды [4, 4]. Е.Үсенов халқымыздың төл аспаптарының бірі де бірегейі, таңданарлық пішінімен, ғажап үнімен, бай тембрімен таң қалдыратын қобыз аспабына шығармалар жазу жəне өңдеуде ерекше жұмыс жасап келеді. Оның қобызға арнап жазған, өңдеген шығармалары қазіргі кезде қобызшы- орындаушылардың репертуарларынан нық орын алған. 2002 жылы Қазақ ұлттық өнер университетінің оқытушысы, профессор Р.Қ.Мұсақожаева «Қобыз бен фортепианоға арналған шығармалар» жинағын құрастырып шығарды. Бұл еңбек қобызшылар репертуарын кеңейтуде бір құнды жинақ болды. Осы аталмыш жинақтың ішіне Е.Үсеновтің де туындылары енгізілген. Атап айтар болсақ, «Күзгі əуен», «Романс», Құрманғазының күйі «Төремұрат», Абай əндеріне «Фантазия». Сазгердің «Күзгі əуен», «Романсы», Абай əндеріне өңдеген «Фантазиясы» өзіндік көркем дыбыстар үндестігін (гармониясын) құрайтын, тек соларға тəн түрлі тəсілдермен (штрих) орындалатын күрделі əрі концерттік туындыларға жатады. Сол себепті осы туындылардың орындаушылық талдауы ұсынылып отыр. «Күзгі əуен» – аты айтып тұрғандай, нағыз күз мезгілінің табиғатын, оның құбылыстарын музыка тілімен дəл бейнелейді. Бұл шығарма автор Құрманғазы атындағы қазақ ұлттық консерваториясында жұмыс жасап жүрген кезінде 1994 жылы дүниеге келген. Сол жылғы 4 курстың бітіруші бір студенті мемлекеттік емтиханда орындайтын қазақша шығарма жазып беруін сұрайды. Сол студенттің өтініші бойынша алғашқыда виолончель мен оркестрге арналып жазылған. Осы аспаптың орындауындағы шығарма қобызшылардың назарын аударып, қызығушылығын оятты. Қобызшы-орындаушылар авторға өтініш білдіріп, қобыз бен фортепианоға арнап өңдеп түсіруін сұрады. Олардың өтінішін мақұл көрген автор қобыздың техникалық мүмкіншілігін ескере отырып, каденция қосып, күрделі үш бөлімді шығарма етіп қайта өңдеді. Кейін 1998 жылы бұл шығарма Алматы қаласы Орталық концерт залында автордың жеке ҚҰРМАНҒАЗЫ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ КОНСЕРВАТОРИЯ ХАБАРШЫСЫ № 1(2). 2014 18 шығармашылық кешінде ҚР Мəдениет қайраткері Тұрсынхан Қарақожаевтың орындауында халық алдына ұсынылды. Сол кезден бастап бұл шығарма қобызшы-орындаушылардың репертуарынан өзіндік орнын алған шығармалардың бірі болып қалыптасты. Кіріспе А А 1 В С D- Каденция Е-Кода 23 такт 23 такт (негізгі тақырып) 22 такт (октава жоғары ) 15 такт 43 такт (шарықтау шегі 102-126 такт ) 21 такт 26 такт № 1 кесте. Пьеса d moll тональдігінде, 2/4 өлшемінде, жəй екпінде сүйемелдеуші фортепиано партиясымен басталады. Каталог: wp-content -> uploads -> 2014 2014 -> Л т т ы о а м д ы – с а я с и ж у р н а л журнал 1976 жылы Халықтар Достығы орденімен, 2002 жылы Қазақстан Журналистика Академиясының «Алтын Жұлдыз», 2008 жылы Қазақстан Журналистер Одағының сыйлығымен марапатталды 2014 -> Өмірбаяны Ол қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданы жерінде 1897 2014 -> Ғылыми-танымдық конференция Қалмақтөбе көрінісі 2014 -> «Самұрық – Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры 2014 -> Байтұрсынұлы Ахмет 2014 -> Анықтамалық СӨздік russian-kazakh-english dictionary directory караганда 2014 -> Абай Құнанбайұлы Абай (Ибраһим) Құнанбаев Құнанбайұлы 2014 -> Сабақтарының тақырыптары 1-лекция. 1991-2001жж. Қазақ әдебиеті тәуелсіздік кезеңінде 2014 -> Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады жүктеу 5.1 Kb. Поделитесь с Вашими друзьями:
|