командасы жеңіп алды. Ал таластық
бағалы сыйлықтармен марапатталды.
капитаны. 1981-1997 жылдардағы əлем
клубтарының үздік ойыншысы. 1997 жылдан
жаттықтырған. 2008 жылы Қазақстанның
жаттықтырушы қызметін атқарған.
белгісіз. Бəрін уақыт көрсете жатар. Жаңа
үміт артылып отырғанын ерекше ескертті.
деді облыс əкімінің орынбасары.
көретін боламыз.
С. ЖАПАРҰЛЫ.
12
12 маусым,
№24 (452)
Жамбыл облыстық «АРАЙ» газетінің редакциясы ЖШС, ЖСК KZ51319Е010004665197, БСК ABKZKZKX, СТН 211500223161, КБЕ 17, КНП 851, БСН 050740003533 «БТА банк» АҚ Жамбыл филиалы
E-mail: aray2008@mail.ru
www.ar-ay.kz
МЕНШІК ИЕСІ
«Жамбыл облыстық «АРАЙ»
газетінің редакциясы»
жауапкершілігі шектеулі
серіктестігі
Директор –
Бас редактор
Гүлнұр ЕМБЕРДИЕВА
Газет 2012 жылғы 17 сəуірде Қазақстан
Республикасы Мəдениет жəне ақпарат
министрлігінде тіркеліп, мерзімді баспасөз
басылымдарын жəне ақпарат агенттіктерін
есепке алу туралы №12681-Г куəлігі берілген.
Дəулет ТӨЛЕНДІ – бас редактордың орынбасары
Шолпан БӨГЕНБАЕВА – жауапты хатшы
Хамит ЕСАМАН – шығармашылық топ жетекшісі
Тілшілер:
Есет ДОСАЛЫ
Табиғат АБАИЛДАЕВ
Қамар ҚАРАСАЕВА
Жасұлан СЕЙІЛХАНОВ
Саятхан САТЫЛҒАНОВ
Талғат НҰРХАНОВ
Ғани СҮГІРƏЛИЕВ – компьютер орталығының жетекшісі
Құралай СҮЙМАНОВА – корректор
Алтынбек ҚАРТАБАЙ – фототілші
А – материалдың жариялану ақысы төленген
Газет аптасына бір рет шығады
Газет редакцияның компьютерлік
орталығында теріліп, беттелді
Газет «Сенім» ЖШС баспаханасында
басылды
(Тараз қаласы, Төле би көшесі, 22)
Газет индексі – 66250
Тапсырыс – №537
080012, Тараз қаласы,
Ə.Əйтиев көшесінің 2-ші қиылысы, 7-а
Қабылдау бөлімі: 8 (7262) 43-69-00,
43-69-04, Факс: 43-69-04
Тілшілер: 43-69-06
Бухгалтерия: 43-69-08
Мекен-жайымыз:
Редакция
телефондары:
Мақала авторы пікірінің редакция көзқарасын білдіруі міндетті емес
Жарнама мен хабарландырулардың мəтіні мен тіліне жарнама
беруші жауапты
Газетте жарияланған материалдар мен суреттерді сілтемесіз көшіріп
басуға болмайды
Редакция оқырман хаттарына жауап бермейді, оны қайтармайды
жəне авторлар қолжазбасы өңделеді
Көлемі бес компьютерлік беттен асатын материалдар
қабылданбайды
Кейбір суреттер интернет сайттарынан алынды
Таралымы 10000
Кезекші редактор
Жасұлан СЕЙІЛХАНОВ.
АҚШАМ
Бұл сабақта оқырман қауым ағылшын тілінің сын есімдері жəне олардың ерекшеліктерімен
танысып, ауызекі сөйлеуде қолдануды үйренеді.
8-cабақ
Тілашар – Language learning
"ÀÐÀÉÄÀÍ"
"ÀÐÀÉÄÀÍ"
ÀFÛËØÛÍ ÒIËIÍ
YÉÐÅÍÅÉIÊ!
ÀFÛËØÛÍ ÒIËIÍ YÉÐÅÍÅ
ÉIÊ!
Айдарды жүргізетін
Арайлым ӨМІРЗАҚҚЫЗЫ,
Тараз қаласындағы №53 орта мектебінің
ағылшын тілі пəнінің мұғалімі.
Ағылшын тілінің сын есімдері (Adjectives) қазақ тіліндегі секілді заттың сипатын, сынын, сапасын
білдіреді. Сын есімдер қандай? деген сұраққа жауап береді. Сын есімнің екі түрі болады:
1) НЕГІЗГІ СЫН ЕСІМДЕР: (МЫСАЛЫ)
new(нью)
жаңа
old(оулд)
ескі,кəрі
young (йяң)
жас
high, tall
(хай,тол)
биік,ұзын
kind (кайнд)
мейірімді
strict (стрикт)
қатал
big(биг)
үлкен
small (смол)
смол
beautiful
(бьютифул)
əдемі
ugly (аглы)
көріксіз
dirty (дөти)
лас, кір
clean (клын)
таза
good (гуд)
жақсы
bad (бəд)
жаман
happy (хəпи)
бақытты, көңілді
unhappy
(анхəпи)
бақытсыз
angry (əңгри)
ашулы
cold (коулд)
суық
warm (уом)
жылы
hot (хот)
ыстық
funny (фани)
күлкілі
fast (фаст)
жылдам
slow (слоу)
баяу
dry (драй)
құрғақ
wet (уэт)
дымқыл
strong (строң)
күшті
weak (уик)
əлсіз
2) ТУЫНДЫ СЫН ЕСІМДЕР: (КЕСТЕГЕ НАЗА АУДАРЫҢЫЗ)
Сын есім
аудармасы
Зат есім
аудармасы
сentral
(сентрэл)
орталық
(центральный)
Centre,
center
(сэнтэ)
орталық
(центр)
golden
(голден)
алтыннан
жасалған
(золотой)
gold
(голд)
алтын
(золото)
Ескерту: Туынды сын есімдер салыстырмалы шырайда (түрде) болмайды жəне «very – өте» сөзімен бірге
жазылмайды (very central – өте орталық).
Негізгі сын есімдер жай шырайда, салыстырмалы шырайда жəне күшейтпелі шырайда болады. Мысалы: big
(үлкен) – bigger (үлкенірек) – the biggest (ең үлкен).
СЫН ЕСІМДЕРДІҢ ТҮРЛЕНУІ
Бір буынды сын есімдердің салыстырмалы шырайлысына -er жалғауы, ал күшейтпелі шырайына жалғауы - est
жалғанады. Күшейтпелі шырайдағы сын есімнің алдына кей жағдайларда the артиклі қойылады (the youngest teacher
in our school (біздің мектептегі ең жас мұғалім).
Соңы y əрпіне бітетін бір буынды сын есімнің соңындағы -y əрпі -i əрпіне өзгереді.
Positive degree (Жай
шырай)
Comparative degree
(Салыстырмалы шырай
)
Superlative degree
Күшейтпелі шырай
small (смол)-кіші
small
er
(смолэ)- кішірек small
est
(смолэст)-ең кіші
young (йяң)-жас
young
er
(йяңэ)-жастау young
est
(йяңэст)-ең жас
tall (тол)-ұзын
tall
er
(толэ)-ұзынырақ tall
est
(толэст)-ең ұзын
happy (хəпи)-көңілді
happi
er
(хəпиэ)-көңілдірек happi
est
(хəпиэст)-ең
көңілді
СЫН ЕСІМДЕР
Екі буынды сын есімдердің біразы мен екіден көп буындардан құралатын сын есімдердің салыстырмалы
шырайлары more (көбірек-более) жəне less (азырақ-менее) сөздерінің көмегімен жасалады. Ал күшейтпелі
шырайлары most (ең) немесе least (наименее) сөздерінің көмегімен жасалады. Мұндай сын есімдерге салыстырмалы
жəне күшейтпелі шырайларда ешқандай жалғау жалғанбайды.
interesting (интерестиң)-
қызықты
more
interesting (мо
интерестиң)-қызығырақ
most
interesting (моуст
интерестиң)-ең қызық
beautiful(бьютифул)-
əдемі
more
beautiful (мо
бьютифул)-əдемірек
most
beautiful (моуст
бьютифул)-ең əдемі
diffi cult (дификалт)-қиын
more
diffi cult (мо
дификалт-қиынырақ
most
diffi cult (моуст
дификалт)-ең қиын
Салыстырмалы жəне күшейтпелі шырайлары ерекше жолмен жасалатын сын есімдер бар, яғни
ережеге бағынбайтын бұрыс сын есімдер. Олардың салыстырмалы жəне күшейтпелі шырайлары
өзгеше жасалады. Кестеге назар аударамыз (бұларды есте сақтап алған дұрыс).
good (гуд)-жақсы
better (бэтэ)-жақсырақ
best (бэст)-ең жақсы
bad (бəд)-жаман
worse (уэс)-жаманырақ
worst (уөст)-ең жаман
far (фа) - алыс
farther(фазэ)-алысырақ
further (фөзэ)
farthest(фазэст)-ең алыс
furthest (фөзэст)
little (литл)-кіші,аз
less (лэс)-кішірек,азырақ least (лыст)-ең кіші,(аз)
much,many(мач,мэни)-көп more (мо)-көбірек
most (моуст)-ең көп
Ескерту: farther жəне the farthest сөздері тек кеңістіктегі ара қашықтыққа (дистанция) қатысты қолданылады. Ал
further жəне the furthest сөздері кеңістіктегі ара қашықтыққа қатысты жəне уақыттағы ара қашықтыққа (айырмашылық)
қатысты да қолданыла береді.
Егер сын есімнің соңында жалғыз ғана дауыссыз тұрса, оның алдында тұрған дауысты да жалғыз болса, онда,
салыстырмалы жəне асырмалы шырайларда соңындағы дауыссыз екі еселенеді (bigger, fatter).
Old сөзінің салыстырмалы жəне асырмалы шырайлы түрлерінде асты сызылып көрсетілген
екі сөз (elder, the eldest) бар. Elder жəне the eldest екеуінен басқа older жəне the oldest деген
сөздерден мағыналық жағынан ерекшеленеді. Біз older мен the oldest дегендерді адамдар мен
заттарға қатысты қолданамыз.
Elder жəне the eldest екеуі отбасылық-туысқандық қатынастағы адамдар арасындағы жас
айырмасын сипаттауға арналған. Бұл екеуін зат есімдерге қолдана алмаймыз.
Қытайдың Гуанчжоу қаласында өткен əлем
сиқыршыларының байрақты бəсекесіне елімізден екі
сиқыршы аттанған еді. Алайда, Алматылық сиқыршы
жарыс жолынан ерте шығып қалуына байланысты, бар
үміт Талапқа артылған. Жерлесіміз сенімді ақтап, ақтық
сында АҚШ өнерпазына ғана жол беріп, жүлделі екінші
орынмен оралды. Десе де, ол əлемде теңдесі жоқ
сиқыршы Дэвид Копперфильдің шəкірті төрелік еткен
доданың «Маска патшасы» атағына ие болып отыр.
– Осынау үлкен жарыстың жолдамасы маған
беріледі деп күткен жоқпын. Себебі, елімізде 280-нен
астам сиқыршы бар. Олардың барлығы талантты.
Алайда, əлемнің үздік сиқыршылары бір жыл бойы
бақылап жүріп, мені таңдапты. Жолдама қолыма
тигенде қуанышымда шек болмады. Өзімнің шын
өнерімді əлемге танытатын сəт келгенін түсіндім.
Сондықтан жаңа нөмірді іздеуге кірістім. Солай «Маска»
нөмірін ойлап таптым. Мұндай нөмір сиқыр сахнасында
бұрын-соңды қойылған емес. Себебі, бір минутта
бірнеше бетпердені жылдамдықпен ауыстырғанымды
бейнекамералардың өздері жазып үлгере алмады. Бұл
шын мəнінде иллюзия əлеміндегі жаңа құбылыс болды.
Соны бағалаған қазылар, маған жүлделі екінші орынды
беріп, «Маска патшасы» атағына лайық деп таныды, –
дейді Талап Таубеков.
Сөз жоқ, иллюзия əлемінің алпауыттары саналатын
Қытай мен Жапонияның сиқыршыларын жарыс жолынан
шығарып, жүлдеге жету үлкен жетістік. Жерлесімізге
алдағы жарыстарда АҚШ, Қытай, Жапония елдерінің
атынан өнер көрсетуге ұсыныстар
түсіпті. Алайда, Талап бас тартқанын
айтады.
Негізі Талапқа сиқыр өнерінен
дəріс оқып, сабақ берген ұстазы
жоқ. Ол бəрін өздігінен үйренген.
Ең
алғашқы
нөмірін
мектеп
табалдырығында
жүргенде
ойлап
тауыпты. Қазір оның жеке қорында 200-ден астам сиқыр
бар десек, оның жиырмаға жуығын өзі ойлап тапқан.
Жерлесіміздің тағы бір ерекшелігі, ойлаған сиқырын
бір күнде əзірлеп, ертеңіне сахнаға сауатты шығаруға
машықтанған. Бұл ерекше жайт, себебі атақты сиқыршы
Гарри Гудинидің өзі бір сиқырды дайындау үшін бір ай,
тіпті бір жыл кететінін айтқан болатын. Осы қырынан
қарағанда Талаптың талантын иллюзия əлеміндегі
ерекше құбылыс деуге болатындай.
Қазір Талап иллюзия мен сиқыр жанрын толықтай
меңгеріп, енді «микромагия» мен «ментальная магияны»
үйрену үстінде. Бұл жанрлар оның ырқына көнсе,
сиқыршының шеберлігі шарықтау шегіне жетеді екен.
Одан бөлек, жас таланттың алдында жақын арада
Ресей мемлекетінде өтетін үлкен фестиваль тұр.
Бұл аламанда жерлесіміз «Баласағұн» мəдениет
үйінің атынан өнер көрсетеді.
Тағы бір айта кетерлігі, Талап жыл соңына қарай
жеке шығармашылық кешін беруді жоспарлауда.
С.ЖАПАРҰЛЫ.
Қазіргі таңда сиқыр əлемінде өзіндік орнын қалыптастырған жерлесіміз Талап Таубековты танымайтын
адам жоқ. Жасы жиырмадан енді ғана асқан өнерпаздың өнері бүгінде талайды таңғалдыруда. Жуырда
Талап əлем сиқыршыларының өзін шаң қаптырып, төрткүл əлемді таңдай қақтырды.
Дарын
ТАЛАП ƏЛЕМ СИҚЫРШЫЛАРЫН ТАҢҒАЛДЫРДЫ
лап
0-ден астам сиқыр
ойлап тапқан.
ойлаған сиқырын
сауатты шығаруға
бі атақты сиқыршы
ындау үшін бір ай,
ын. Осы қырынан
люзия əлеміндегі
жанрын толықтай
тальная магияны»
ң ырқына көнсе,
не жетеді екен.
нда жақын арада
естиваль тұр.
ағұн» мəдениет
л соңына қарай
спарлауда.
Поделитесь с Вашими друзьями: