Хабаршы вестник «Педагогика ғылымдары»

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(45), 2015 г. 
222 
ограничениями, при этом перенести акцент на самую трудную часть решения комбинаторных задач – ее форма-
лизацию и построение адекватной модели. В шестом классе для знакомства с методом кодирования предлагает-
ся специальные задания.  
В статье приведены конкретные примеры решения комбинаторных задач и даны различные приемы их решения.  
Ключевые  слова:  стохастика,  комбинаторика,  комбинаторные  задачи,  систематический  перебор,  график, 
кодирование, математическая модель 
 
Summary 
In this article are considered the  teaching solution of combinatory tasks at mathematics lessons  it needs introduction in 
school education the elements of combination , probability theory and statistics are based on the value of their educational and 
world approach. 
Methods  of  combination  are  used  at  the  solution  of  transport  tasks,  by  drawing  up  schedules,  production  plans  and  at 
product  sales.  The  main  concept  of  combination  theory  bases  many  problems  of  probabilities,  linear  programming  and 
statistics. Also the combination theory is used economic tasks, biology and genetics.  
In the fifth class for the solution of combinatory tasks first of all the method of direct systematic search of possible options 
natural, available to children of this age is used. This method is expedient when the number of options is small. At an initial 
stage of development to solve a combinatory problem – means to write out the various combinations made of the numbers, 
words,  subjects,  etc.  answering  to  statements  of  the  problem.  The  purpose  consists  in  that  in  the  course  of  the  decision  of 
system of tasks pupils met need of search various in essence and to structure of combinations.  
Such  statement  of  combinatory  material  allows  to  consider,  in  comparison  with  a  course  of  "formular"  combination 
theory,  much  wider  class  of  the  combinatory  tasks  which  aren't  reduced  to  three  basic  formulas  of  number  of  shifts, 
placements  and  combinations,  and  including  also  connections  with  repetitions  and  search  with  restrictions  thus  to  transfer 
emphasis on the most difficult part of the decision combinatory tasks – its formalization and creation of adequate model. In 
the sixth class for acquaintance to method of coding the task is offered.  
In article concrete examples of the solution of combinatory tasks are given and various receptions of their decision are 
given.  
Keywords: stokhastic, combination theory, combinatory tasks, systematic search, schedule, coding, mathematical model 
 
dОК 372.851 
 
ОҚУШЫЛАРДЫ МАМАНДЫҚТЫ ТАҢДАУҒА ДАЯРЛАУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 
 
Қ.Ж. Альменбетова – магистр, аға оқытушы, 
А.С. Дюсенбекова – магистр, аға оқытушы, 
І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университеті, Талдықорған қ. 
 
Мамандық – «рrоfessio» - деген фрацуз тілінде ресми түрде жариялаймын деген мағынаны білдіреді. Мамандық 
таңдауға  бағдар  беру  -  Yр  адамның  жекелік  қасиеттеріне,  қызығушылығына,  қабілетіне,  қоғамдық  қажеттілікке 
байланысты мамандық таңдай алуына ықпал жасау.Мамандыққа бағдарлау барысында осы қабілеттердің түрлерін 
нақты анықтап, іс-Yрекеттің қандай түрлерінде адам ерекше табысқа тезірек жететінін болжамдауға мүмкіндік туады. 
Интеллектуалдық қабілетті зерттеуге арналған Yдістемелер өте көп.  
Е.А. Климовтың зерттеулерінде мамандықтардың бүкіл саналуандығы адамның айналасындағы табиғат, адамдар, 
техника Yлеміне жYне т.б. қатынасының схемаларымен көрсетілген. Еңбек құралдары бойынша барлық мамандық-
тар – биономикалық (табиғат), техномикалық (техника), сигноникалық (белгілер), артономикалық (көркем бейнелер) 
жYне социономикалық (адамдардың өзара Yрекеттесуі) болып бөлінеді. КYсіби іс-Yрекеттің бес схемасын анықтайды: 
«Адам-табиғат», «Адам-Техника», «Адам-Белгі», «Адам-Бейне», «Адам-Адам». 
Мамандықтар - бұл қоғамға қажетті, тарихи қалыптасқан іс-Yрекет формалары, оны орындау үшін адам білімдер 
мен дағдылар қосындысына сYйкес, қабілеттер мен кYсіби маңызды сапаларға ие болуы керек. 
Мамандықты дұрыс таңдаудың Yр адамның өз өмірінде табысты болуына жYне Yлеуметтік ортада барлық қабіле-
тін толық ашуға негіз болатындығын көптеген ғалымдар өз еңбектерінде дYлелдеп шыққан. Мамандыққа бағдарлау-
дың  негізін  құрушылар  Ф.Гальтон,  А.Кершенштейнер,  Г.Мюнстерберг,  П.П.  Блонский,  Ю.П.  Сокольников,           
Т.Н. Мальковская, Г.А. Уманов т.б. ғалымдар Yлеуметтік-кYсіби бағдарлау идеяларын қалыптастырды. 
Кілт сөздер: мамандық, кYсіби бағдар беру жұмысы, зерттеу, таңдау, қажеттілік, қабілет, қоғам, еңбек, іс-Yрекет 
Мамандық – «рrоfessio» - деген фрацуз тілінде ресми түрде жариялаймын деген мағынаны білдіреді. 
Мамандық таңдауға бағдар беру - Yр адамның жекелік қасиеттеріне, қызығушылығына, қабілетіне, қоғам-
дық қажеттілікке байланысты мамандық таңдап алуына ықпал жасау. 
Мамандықты  дұрыс  таңдаудың  Yр  адамның  өз  өмірінде  табысты  болуына  жYне  Yлеуметтік  ортада 
барлық қабілетін толық ашуға негіз болатындығын көптеген ғалымдар өз еңбектерінде дYлелдеп шыққан. 
Мамандыққа  бағдарлаудың  негізін  құрушылар  Ф.Гальтон,  А.Кершенштейнер,  Г.Мюнстерберг,            
П.П.  Блонский,  Ю.П.  Сокольников,  Т.Н.  Мальковская,  Г.А.  Уманов  т.б.  ғалымдар  Yлеуметтік-кYсіби 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(45), 2015 г. 
223 
бағдарлау идеяларын қалыптастырды. Осы идеяларға сүйене отырып, барлық ізгіниетті мемлекеттер өз 
ұрпақтарын тYрбиелеу барысында оларға кYсіби бағдар беру, кYсіп беру мYселелерін өз халқында қалып-
тасқан дYстүрлерге сүйене отырып, ғылыми негізде шешу жолдарын іздестіруде [1]. 
Жалпы  білім  беру  мектептерінің  тұжырымдамасында  оқушыларды  қандай  да  бір  іс-Yрекет  түріне 
баулу жYне Yр баланың психофизиологиялық ерекшеліктерін, қабілеті мен білімділігін анықтауға мүмкін-
дік беру қажет екені анықталған. Бұл мYселені шешу Yр мектепте Yр түрлі жолдармен жүргізіліп жатыр. 
Психологиялық  қызмет  ұйымдастырылған  мектептерде  балалардың  жекелік  психикалық  қасиеттерін 
анықтаумен шектелуде. Ал, шын мYнінде бұл қызмет көпқырлы жYне көпсырлы болуға тиісті. 
Оқушыларды алдын-ала кYсіби диагностикалаудан өткізу проблемасын зерттеу үшін көптеген арнайы 
жYне жалпы диагностикалық Yдістемелер жасалған. Оның ішінде Айзенк пен Стреляудың темпераментті 
өлшеу тестері, Бине-Симон жасаған интеллектуалдық қабілеттілікті анықтау шкаласы, Айзенктің интел-
лекті  зерттеу  тестерінің  вербалдық,  математикалық  жYне  техникалық  субтестілері,  Филипстің  баланың 
мазасыздану деңгейін анықтау тесті, коммикациялық жYне ұйымдастырушылық қабілетті зерттеу тестері 
тағы  сол  сияқты  көптеген  Yдістемелер.  Олардың  нYтижесін  кYсіби  бағдарлауда  қолдану  ережелерін 
Айзенк, Лейтес т.б. анықтаған [2]. 
Бұл  жұмыстың  мазмұны  жеке  адамның  психофизиологиялық  қасиеттерін  жан-жақты  зерттеп,  келесі 
компоненттер бойынша мағлұмат алудан тұрады: 
- мінез-құлқының жеке-даралық ерекшеліктерін анықтау; 
- жүйке қызметінің жеке-даралық ерекшеліктерін анықтау; 
- қызығушылығы, бейімділігі, қабілеті, кYсіби ниеттері туралы мағлұматтар алу; 
- құндылық бағдарлануы; 
- білімі, іскерлігі жYне дағдылары. 
КYсіби бағдарлауды жүргізуге негіз болатын идеялар жастарға білім беру тұжырымдамасында анықта-
лады. Біздің мектеп тұжырымдамасында кYсіби бағдарлау идеясы Yр адамға мамандықты дұрыс таңдауға 
қажетті қабілеттері мен қызығушылығын анықтауды ұйымдастыру. dдіснамалық сипатта бұл проблема 
оқушылардың  өмірлік  жYне  кYсіби  бағдарлау  жұмысын  жүргізудің  даралық  ұстанымы  жатады.  Бұл 
ұстаным бойынша оқушылардың өмірлік жYне кYсіби жоспарларына байланысты топтау арқылы, сынып-
тастыру жұмысын жүргізу негізінде оларға бағдар беру бағдарламасы анықталады. 
Е.А.  Климовтың  зерттеулерінде  мамандықтардың  бүкіл  саналуандығы  адамның  айналасындағы 
табиғат,  адамдар,  техника  Yлеміне  жYне  т.б.  қатынасының  схемаларымен  көрсетілген.  Е.А.  Климов 
ұсынған Yдіс оларды еңбек пYні, оның мақсаттары, Yрекеттер сипаты, еңбек қаруы жYне оның шарттары 
бойынша  бөлуге  мүмкіндік  береді.  Еңбек  құралдары  бойынша  барлық  мамандықтар  –  биономикалық 
(табиғат),  техномикалық  (техника),  сигноникалық  (белгілер),  артономикалық  (көркем  бейнелер)  жYне 
социономикалық  (адамдардың  өзара  Yрекеттесуі)  болып  бөлінеді.  Е.А.  Климов  кYсіби  іс-Yрекеттің  бес 
схемасын анықтайды: «Адам-табиғат», «Адам-Техника», «Адам-Белгі», «Адам-Бейне», «Адам-Адам» [3]. 
КYсіби бағдарлау жұмысын негізгі екі кезеңге бөліп қарастыруға болады: 
Бірінші  кезең  -  Yлеуметтік-кYсіби  бағдарлау.  Бұл  кезеңде  балаларға  жалпы  мамандық,  мамандық 
бойынша қызмет атқару, табыс көзі, мамандық шеберлік жYне сондай жалпы мағлұматтар беріледі. Бұл 
кезеңнің міндеттері: 
-  мамандық  туралы  жалпы  ұғымды  меңгерту,  мамандықтар  Yлеміне  саяхат  жасау  арқылы  баланың 
мағлұматтылығын қалыптастыру; 
-  шебер  адамдардың  құрметке  бөленетінін,  олар  материалдық  жYне  рухани  байлыққа  өз  шеберлігі 
арқылы жеткендіктерін көрсету; 
-  мемлекеттің  Yлеуметтік-экономикалық  даму  тенденциясына  байланысты  қандай  мамандықтардың 
болашағы мол деп болжамдауға болатындығын көрсету; 
Туыстарының, таныстарының, достарының мамандықтарын, олардың перспективасын көрсету; 
- еңбектің шығармашылық сипатымен таныстыру; 
- еңбек романтикасы туралы мағлұмат беру; 
- еңбектің материалдық жYне рухани байлықтың көзі екенін көрсету. 
КYсіби бағдар беру жұмысын ұйымдастыруда құндылықтардың қалыптасуына үлкен Yсерін тигізетін 
нYрсе - мотивтер екенін ескеру қажет. Мамандықтарды таңдау мотивтерін алты топқа бөлуге болады: 
- жалпы мотив беру; 
- мамандықтың романтикасы; 
- танымдық сипатындағы мотивтер; 
- қоғамдық мYні бар мамандық таңдау мотиві; 
- беделге, үлгіге сүйену; 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(45), 2015 г. 
224 
- мотивацияланбаған таңдау. 
Барлық  мотивтері  сипаты  бойынша  төрт  топқа  бөлеміз:  а)  нақты  еңбекке  бағытталған,  мақсаты 
анықталған, дYлелге негізделген мотивтер; б) нақты емес, жеткіліксіз себептестірілген мотивациялар; в) 
сенімсіз, негізсіз мотивациялар; г) ешқандай негізі жоқ мотивациялар. 
Өзінің қажеттілігін қанағаттандыруға ұмтыла отырып, адам өз алдына нақты бір мақсат қояды, бірақ 
бұл мақсат өз бетімен жүрмейді, ол адамның бағыттылығымен тығыз байланысты жүреді де оның барлық 
іс-Yрекеттерінің  бағдарламасын  болжамдайды.  Қажеттіліктерді,  қызығушылықтарды  қанағаттандыру 
мақсатын жүзеге асыру нақты бір мYселелерді шешусіз, сYйкесінше жұмысты орындаусыз мүмкін емес. 
Сондықтан Yрбір жағдайда адам, объект, құбылыс немесе іс-Yрекет түрлерін таңдайды. Осылайша таңдау 
жеке адамның қажеттілігін өтейді [4]. 
Мамандық таңдау мотивтерін анықтауға арналған көптеген Yдістемелер бар. Оларды қолданып зерттеу 
жүргізу  нYтижесінде  балалардың  мектеп  бітіру  шағында  мотивациялық  сферасы  өте  нашар  көрініс 
беретіндігі анықталған. Бұл жағдай мектеп түлектерінің қалаулары анықталмастан, болашақ өмір жолын 
анықтауға өздері үлес қосуға шамасы келмейтіндігін көрсетіп отыр. 
Жеке адамның басқа психикалық қасиеттері де өзара тығыз байланыста болады. Осы байланыстылық-
ты былайша көрсетуге болады: қажеттіліктер - қызығушылықтар - объективті құндылықтар - мотивтер - 
мақсат - таңдау. 
КYсіби  бағдар  беру  барысында  балалардың  іс-Yрекет  түрлеріне  қабілеттілігін  анықтаудың  орны 
ерекше.  Осы  заңдылықты  ескере  отырып,  біртіндеп  бейімділікті  тYрбиелеу  керек.  Бейімділік  деген 
адамның  тіршілік  объектісіне  ықыласымен,  жасампаздықпен,  шығармашылықпен  қарауы  жYне  оны 
меңгеруге  белсенділік  білдіру.  dдетте  оқушының  тапсырмаға  деген  бейімділігі  болса,  оны  орындауға 
бала уақытын үнемдемейді жYне өз тілегін сапалы орындалғанын талап етеді. Осы Yрекет барысында бала 
табысты болса, ол қабілетінің бар екенінің кепілі [5]. 
Мамандыққа  бағдарлау  барысында  осы  қабілеттердің  түрлерін  нақты  анықтап,  іс-Yрекеттің  қандай 
түрлерінде  адам  ерекше  табысқа  тезірек  жететінін  болжамдауға  мүмкіндік  туады.  Интеллектуалдық 
қабілетті зерттеуге арналған Yдістемелер өте көп. Солардың ішінен Айзенк тестерін атап өтуге болады. 
Айзенк  тестері  сегіз  субтестен  тұрады.  dрқайсысы  50  тапсырмадан  құрылған.  Олардың  ішінен  вербал-
дық,  математикалық,  техникалық  қабілетті  анықтау  субтестілері  деп  Yр  түрін  жеке  дара  қолданып,  іс-
Yрекеттердің қай түрінде адам өзінің қабілеттерін толық ашуға мүмкіндіктері молырақ екені анықталады. 
Мамандық бағдар беру барысында балалардың психикалық ерекшеліктерін жан-жақты диагностика-
лау арқылы олардың болашақта қай салада табысты болуға мүмкіншіліктері молырақ екенін анықтауға 
көмек көрсетіледі. Зерттеу нYтижелері бойынша балалармен кеңес жүргізіліп, олардың пYндерге қызығу-
шылығы, мектептен тыс қызығушылығы, мамандық таңдау мотивациялары, ата-аналарының мамандық-
тары, мамандықтар туралы мағлұмат алу көздері тағы көптеген мYселелер анықталады [6]. 
XIX  ғасырдан  бастап,  кYсіби  бағдарлау  қоғамдық  процеске  айналып  кYсіби  диагностика,  кYсіпке 
жарамдылықты  анықтау  аяқ  ала  бастайды.  Сонымен  қатар  кYсіби  ағарту,  кYсіби  кеңес  беру,  Yлеуметтік 
кYсіби адаптация жYне кYсіби тYрбиелеу ғылыми жағынан байыпталып зерттеліне бастады. 
Бұл жұмыс Yр адамның жекелік психикалық ерекшеліктерін анықтап, Yр адамның тіршілік түрлеріне 
икемділігін анықтаумен ұштастыру мYселелері қарастырылады. Ағылшын ғалымы Ф.Гальтон жеке тұлға-
ның психикалық ерекшеліктерін ғылыми тұрғыда анықтаудың іргетасын құрушылардың бірі болды. Осы 
айырмашылықтарды  зерттеу  мақсатымен  Ф.Гальтон  Лондонда  1888  жылы  халықаралық  медициналық 
жYне денсаулық сақтау Yдістерін қолдану көрмесін ашты. Көрмеге келушілер өздерінің тYн қабілетімен 
қатар психикалық ерекшеліктерін 17 көрсеткіштер бойынша анықтап алуға мүмкіндіктер жасалды. 
1908  жылдың  қаңтар  айында  Бостон  қаласында  жастарды  кYсіби  бағдарлау  жұмысының  алғашқы 
бюросы ашылып, мұнда талапкерлердің өмірлік еңбек жолын анықтауға көмек беретін Yдістемелер қолда-
ныла бастады. Бұл бюроның іс-Yрекеттерін ғылыми тұрғыда негізделген кYсіби бағдарлаудың бастамасы 
деп айтуға болады. Көп ұзамай осыған ұқсаған бюролар Нью-Йоркте ашылды. Оның міндетіне Yр түрлі 
мамандықтардың  адамға  қоятын  талаптарын  зерттеп,  мектеп  оқушыларының  қабілетін  анықтау  болды. 
Осы жYне көптеген Yлеуметтік психологиялық зерттеулердің нYтижесінде 1911 жылы Англияда 17 жастан 
төмен оқушыларға мамандық таңдауға міндетті түрде көмек көрсету туралы Заң қабылданды. 
КYсіби жарамдылығы бойынша мамандарды таңдаудан өткізуге АҚШ-та ерекше көңіл бөлінді. Психо-
техникалық зерттеулердің негізін құрушылардың бірі, Гарвард университетінің психологиялық зертхана-
сының  директоры  Г.Мюнстерберг,  кYсіби  таңдау  жүргізу  технологиясын  анықтап,  зертханада  көптеген 
Yдістемелер жасады. 
КYсіби  бағдарлаудың  ғылыми  педагогикалық  негізін  қалауға,  халыққа  білім  беру  жүйесін  бұрынғы 
Кеңес жерінде құруға А.В. Луначарский, П.П. Блонский өз үлестерін қосты. КYсіби кеңес беру бюросы 
1927  жылы  Санкт-Петербургте  ашылды.  Бұл  жерде  мамандыққа  баулу  тYжірибесімен  қатар  ғылыми 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №1(45), 2015 г. 
225 
зерттеу жұмыстары жүргізілді. 1928 жылы П.П. Блонскийдің "Педалогия негіздері" деп аталатын еңбегі 
жарық  көрді.  ТYжірибелік  психологиялық  білімді  ол  кезде  педалогия  деп  атады.  Осы  еңбекте  жеке 
адамның тұлғалық қасиеттерін жан-жақты зерттеу жYне ағзаның физиологиялық ерекшеліктерін анықтау 
Yдістемелері жүйеге келтіріліп берілді [7]. 
Бұл тYжірибе Батыс Еуропа елдерінде өте кең тараған. Адамдардың жекелік қасиеттерін, интеллекту-
алдық  іс-Yрекеттерге  икемділігін,  жан  мен  тYннің  бір-біріне  тYуелділігін  т.б.  көптеген  проблемаларды 
зерттеу жолдарын анықтап, оларды психологиялық кеңес беруде қолдану жолдарын еуропалық ғалымдар 
К.Айзенк, Кеттел, Бине, Симон т.б. зерттеді. 
КYсіби  бағдар  беру  проблемалары  Қазақстанда  педагогика  ғылымдарының  докторлары,  профессор 
А.П. Сейтешов, Г.А. Уманов, Л.К. Керимов, жYне олардың шYкірттері жан-жақты зерттеді. КYсіби бағдар 
беру - психологиялық, педагогикалық жYне медициналық іс-шаралар жиынтығы. А.П. Сейтешов баланың 
дүниеге көзқарасының қалыптасуына негіз - мамандыққа баулу жYне кYсіби бағдарлау болады деген. Бұл 
жұмыс  жастардың  тілегі,  ықыласы  мен  олардың  мүмкіндіктерін  бір-бірімен  үйлестіруге  бағытталған. 
Сонымен  қатар  халықтың  тұрмыс  шаруашылығы  мен  жалпы  қоғамда  мамандарға  деген  қажеттілікті 
ескере отырып, еңбекке жарамдылық процесін оңтайландыруға бағытталған. 
Қорыта келе,мамандыққа бағдарлау проблемасын шешуге арналған іс-шараларды қанша ерте бастаса, 
оның  нYтижесі  сонша  тиімді  болады.  Қазіргі  кезде  мектептердегі  мамандыққа  баулу  жYне  мамандық 
бағдар беру жұмысы жүйеге келтірілмеген екендігі анық байқалады. Бұл жұмыс мектепте психологиялық 
қызметті ұйымдастырудың негізгі міндеттерінің бірі болып табылады.Психологиялық қызметті ұйымдас-
тыру  барысында  балаларға  кYсіптік  бағдар  беру  жұмысын  қанша  ерте  ұйымдастырса,  оның  нYтижесі 
сонша тиімді болады. Сондықтан мектеп психологы тарапынан жүргізетін мамандыққа баулу жұмыста-
рын орта буын оқушыларынан бастағаны орынды екені дYлелдеуді талап етпейді. 
 
1 Абрамова Г.С. Практическая психология. - М., 2001. 
2 Алдамұратов j. Жалпы психология. - Алматы, 1996. 
3 Жарықбаев Қ. Жалпы психология. - Алматы, 2004. 
4 Золотнякова А.С. Проблемы психологии общения (социальный и 
личностные  типы  общения,  их  профессиональные,  познавательные  и  генетические  аспекуты).  –  Ростов-на-
Дону, 1976. 
5 Кристофер Э., Смит Л. Тренинг лидерства. Питер, 2001. 
6 Петровский А.В. Способности и труд. - М., 1996. 
7 Зимняя И.А. Педагогикалық психология - М., 2005. 
 
Резюме 
Терминпрофессия с французского языка переводится – «рrоfessio» – официально «объявляю». Помощь в выборе 
профессии осуществляется через влияние навыбор професии в соответствии индивидуальных качеств, способностей, 
интересов  и  социальных  потребностей  человека.  В  процессе  ориентации  на  профессию,  нужно  точно  определять 
виды способностей, и появляется возможность предположить какие виды деятельности помогуть достичь желаемого 
результата. Есть множества методик для исследовании интеллектуальных способностей. 
В исследовании Е.А. Климова показаны схемы отношений разнообразных професий человека, такие как: приро-
да, человек, мир техники и др. По предмету труда все професии делятся на биономические (природа), техномические 
(техника), сигнонические (знаки), артономические (художественные образы) и социономические (взаимодействие с 
людьми).  Профессиональная  деятельность  определяется  в  пяти  схемах:  «Человек-Природа»,  «Человек-Техника», 
«Человек-Знак», «Человек-Образ», «Человек-Человек». 
Специальность  –  это  форма  необходимая  для  общества,  исторически  сформированный  вид  деятельности,  для 
исполнения  человеку  кроме  знаний  и  навыков,  также  необходимо  иметь  важные  профессиональные  качества  и 
способности.  
Выбор  професии  является  очень  важным  в  жизни  каждого  учащегося.Если  правильно  сделать  выбор,  то  в 
социальной  среде  есть  возможность  раскрыть  все  свои  способности.  Основателями  данной  проблемы  занимались 
такие  как  Ф.Гальтон,  А.Кершенштейнер,  Г.Мюнстерберг,  П.П.  Блонский,  Ю.П.  Сокольников,  Т.Н.  Мальковская,  
Г.А. Уманов и т.д. Использовались различные пофессиональные диагностики, среди них тесты - измерения темпера-
мента Айзенка, Стреляу, шкала интеллектуальных способностей Бине-Симона. 
Ключевые  слова:  профессия,  профориентационная  работа,  исследование,  выбор,  потребность,  способность, 
общество, труд, деятельность 
Summary 
The term profession from French means "professio" officially "declare". Help in choosing a profession carried through the 
influence  on  the  choice  of  a  profession  under  the  individual  qualities,  abilities,  interests  and  social  needs  of  man.  In  the 
process  of  orientation  to  the  profession,  it  is  necessary  to  accurately  determine  the  kinds  of  skills,  and  appearing  the 
opportunity to suggest what types of activities will help to achieve the desired result. There are a variety of techniques for the 
study of intellectual abilities.  
In the study E.A. Klimova shown diagrams of human relations varied occupations such as: nature, people, the world of 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(45), 2015 г. 
226 
technology  and  others.  By  subject-matter  of  labor  the  all  profession  are  divided  into  bionomic  (nature),  technomiсal 
(technique) signomical (signs) artonomical (artistic images) and socionomical (interaction with people). Professional activity 
is defined in the five schemes: "Man - the Nature", "Man - Technique", "Man - Zodiac", "Man - image", "man - a man."  
Specialty is the form required for a society, historically formed an activity, for execution of a person except knowledge 
and skills to necessary also have important professional qualities and abilities. 
Choice  of  profession  is  very  important  in  the  life  of  every  student.  If  correctly  to  make  a  choice,  there  will  be  the 
opportunity  to  discover  all  abilities  in  social  l  environment.  .Esli  right  to  make  a  choice,  the  social  environment  have  the 
opportunity  to  discover  their  abilities.  The  founders  of  this  problem  are  F.Galton,  A.Kershenshteyner,  G.Myunsterberg,      
P.P. Blonskii, Yu.P. Sokolnikov, T.N. Malkovskaya, G.A. Umanov etc.A variety of professional diagnostic tests were used, 
including measurements of temperament of Eysenck, Strelyau,, range of intellectual abilities of Binet-Simon. 

жүктеу 5.1 Kb.

Поделитесь с Вашими друзьями: