Әріптес ж а й л ы әңгіме
Төрехан туралы бір ауыз сөз
Ж а л п ы Ә к і м ж а н ұ л ы Төре-
хан Шет а у д а н ы н ы ң ж ұ р т ш ы
лығына кеңінен т а н ы м а л . « Е р -
д е н ердің несі артық, ептестір
ген сөзі а р т ы қ » деген сөзге қа
нығып өскен х а л ы қ п ы з ғой,
міне Төреханның д а қ а т а р л а с
тарынан о қ ш а у л а й көрінетіні
д е оның ойшыл м а қ а л а л а р ы
екендігі д а у т у ғ ы з б а й т ы н д ы ғ ы
д а у с ы з . Әсіресе, баспасөз бет
теріндегі ойлы д а т а р т ы м д ы
ш ы ғ а р м а л а р ы н оқырман қ а
у ы м іздеп ж ү р і п оқитынын әс
т е ж о қ қ а ш ы ғ а р а а л м а й м ы з .
« А қ а д ы р т а ң ы » газетінің р е
д а к т о р ы болып ж ұ м ы с істеген
Төкеңді станса ж ұ р т ш ы л ы ғ ы
әсіресе елін, жерін, б а б а л а р
өмірінен ж а з ы л ғ а н қ ы з ы қ т ы
да т а р т ы м д ы әңгімелеріне қы
зыға оқитын. Осынау өңірді
мекен еткен б е с а т а , ж ұ р т ы —
ның өткен кеткенінен х а б а р —
д а р екендігін, әсіресе ж ұ р т
а р а с ы н д а әділдігімен аты шық
қан билер т у р а л ы кеңінен қа
л а м т а р т у ы кейбір қ а л а м г е р
л е р д і ң өзі б а т ы л бойлай бер
мейтінің т а қ ы р ы п т ы ж а н д а н
д ы р ы п ж а з а білетіндігімен д а
р а л а н а т ү с е д і . Х а л қ ы м ы з д ы ң
с а л т — д ә с т ү р і н е тереңдігі ерік
сіз т а ң қ а л д ы р а д ы . Қай ж е р -
л е р д е мектеп о қ у ш ы л а р ы м е н ,
а у ы л т ұ р ғ ы н д а р ы м е н к е з д е с у
өткізіп, а т а дәстүр, сол а й м а қ
тағы ертеде өткен ел жақсыла
ры ж а й ы н д а әңгіме қ о з ғ а ғ а н -
да көпшілікті еріксіз ұйытып,
т а р т ы п әкететіндігі. Ол «Кен-
ді өлке» деректі кітабының,
көптеген э т н о т а н ы м д ы қ м а қ а -
л а л а р д ы ң а в т о р ы . Бірінші ша
қ ы р ы л ғ а н о б л ы с т ы қ М ә с л и х а т
тың д е п у т а т ы , « О р т а л ы қ Қа-
з а қ с т а н » газеті бетіндегі « Ш ы -
т ы р м а н о т а у ы » б ү к і л о б л ы с
ж ұ р т ш ы л ы ғ ы н а кеңінен мәлім.
Оның ер санын о қ ы р м а н д а р
а с ы ғ а тосып, ш ы т ы р м а н ғ а қ ұ -
рылған ж а ң ы л т п а ш т ы топ бо-
лып шешіп, д а у р ы ғ ы п ж а т қ а -
ны. Осы а й д а р оны көпшілік
ке мәлім етіп қана қоймай, сү
йіктісі де ете білді десек ар-
тық а й т п а ғ а н ы м ы з .
Б а р л ы қ бітім б о л м ы с ы н а н
ұ л т ж а н д ы л ы ғ ы сезіліп т ұ р ғ а н
осынау ер көңілді а з а м а т об-
лыстық М ә с л и х а т т ы ң д е п у т а т
тығына к а н д и д а т болып, д о д а
ға түсіп отыр. Иә, т е к ж ү й р і к
т е р ғана түсетін б ұ л д о д а ғ а
Төреханның да қосылуын оны
т а н и т ы н д а р д ы ң бәрінің, де
қ ұ п т а й қ а р с ы алары сөзсіз.
Өйткені ол облыс түгілі, рес-
п у б л и к а ғ а д е п у т а т т ы ң к а н д и д а
ты б о л у ғ а әбден л а й ы қ ж а н .
Оның а л д а ғ ы өмір ж о л ы н а
қойған м а қ с а т ы да, өзі де қ ұ р
а й қ а й мен д а ң ғ а з ғ а е м е с қа
рапайым болса да көңілге қо
нымды, көпшілікке ой с а л а р -
лық м а ң ы з д ы д ү н и е л е р .
Өзімнің д е п у т а т т ы қ қ ы з м е
тім кезінде о б л ы с т ы қ Мәсли
х а т қ а б ы л д а ғ а н 1998-2000 ж ы л
ға а р н а ғ а н о б л ы с д а м у ы н ы ң
стратегиялық ж о с п а р ы н шағын
кәсіпкерлікті қ о л д а у мен д а -
мыту аз қ а м т ы л ғ а н а з а м а т
қ о л
д а у к ө р с е т у б а ғ д а р л а м а л а р ы н
ж ү з е г е а с ы р у ғ а к ү ш с а л у , —
дейді, Төрехан.
Өзінің тікелей а р а л а с у ы м е н
Шет а у д а н д ы қ әкімшілігі қа-
б ы л д а ғ а н А қ а д ы р ж ә н е А қ ш а
т а у а й м а қ т а р ы н с а у ы қ т ы р у
б а ғ д а р л а м а с ы н а я ғ ы н а дейін
ж е т к і з у г е атсалысу екенін ай-
т а д ы . Қ ы л м ы с т ы қ ж ү г е н с і з д і к
к е қ а р с ы күрестің қ а т а ң әдіс
терін ж а қ т а и м ы н . С ы б а й л а с
ж е м қ о р л ы қ қ а қ а р с ы к ү р е с ш е
неуніктер д е ң г е й і н д е ж ү р г і з і -
ліп келеді. Б ұ л к ү р е с әкімші-
лік негізде е м е с саяси-экономи
к а л ы қ негізде ж ү р г і з і л у і ке-
рек деп есептеймін. Тіл мәсе
лесін өткір қоямын.
Біздің аймақ өнеркәсіптік
ө л к е . Мен о т а н д ы қ өндірісті
қ о л д а й м ы н . А й м а ғ ы м ы з д а ғ ы
ауыл, шағын қ а л а л а р мен кент
т е р мәселесінің нақты шеші-
мі а й м а ғ ы м ы з д ы и н д у с т р и я
л а н д ы р у д а ж а т ы р .
Е л і м і з д е т ө р т мыңнан а с т а м
дін бірлестіктер бар. Оның
тең ж а р ы м ы ресми т і р к е у д е н
өтіп отыр. Б ұ л а р немен ш ұ ғ ы л
д а н а д ы . Тек діни қызметпен
емес. Мен еліміздегі діни ж а ғ
д а й д ы ң т ұ р л а у л ы л ы ғ ы н қол-
д а й м ы н , — д е й д і .
Иә, төл т а р и х ы м ы з , а у ы л
ж а й ы , тіл т а ғ д ы р ы қ а т т ы ма-
з а л а ғ а н ұ л т ж а н д ы а з а м а т
Ж е з қ а з ғ а н , Қ а р а ғ а н д ы н ы ң қ ұ
рамына, кірген б ұ р н а ғ ы жылы
біріккен о б л ы с д е п у т а т т а р ы —
ның а л ғ а ш қ ы б а с қ о с у ы н д а
«Мәслихат сессиясы неге қа-
з а қ ш а с ө й л е м е й д і ? » деп биік
т р и б у н а д а н мәселе көтерген
б о л а т ы н . Ұлтын ұ л ы қ т а у ж о -
л ы н д а қ а л а м г е р л е р а р а с ы н д а
еңбекқорлығымен көрінген, бү
гінде нағыз творчестволық ша
бытты ш а ғ ы н д а ғ ы Т ө р е х а н ғ а
шабысыңнан ж а ң ы л м а , топтан
с у ы р ы л а көрін демекпіз. Оның
ж ә й ж ү й р і к т е р д е н оза көрін
уі з а ң д ы қ ұ б ы л ы с тәрізді бола
д ы д а т ұ р а д ы .
Заман.- 1999.- 7 қазан (№38).- 2 б.