Экономиканың зерттелетін салаларындағы ағымдағы ахуалды талдау: білім

100 
 
төлемі  984 000  мың  теңге)  болғанда  концессионердің  таза  дисконтталған 
табысы  (NPV)  130 740,31  мың  теңгені,  ал  концессионердің    IRR  (ішкі 
табыстылық нормасы) 11,7% құрайды. 
Концессионердің  ақылы  қызметтер көрсету  және  ИШӨ  мен  ПШӨ  төлеу 
сияқты табыстарды алуы мектеп құрылысы бойынша жобаның пайдалылығын 
қамтамасыз  етпейді;  берілген  жағдайды  ескере  отырып,  басқару  үшін  сыйақы 
қосылды  және  концессионердің  жеке  қаражатының  сомасы  ұлғайтылды. 
Аталған жағдайлар сақталған жағдайда концессионердің таза дисконтталған оң 
табысына  және  11,7%  ішкі  табыстылық  нормасына  қол  жеткізуге  болады.  
Осылайша,  мемлекет  үшін  мемлекеттік-жеке  меншік  әріптестікті  қолдана 
отырып мектеп салу бойынша жобалар едәуір қаржы шығындарын әкелуі және 
қабылданған тәуекелдердің орындалмау тәуекелін тудыруы мүмкін.  
Төменде  жобаны  10,  15,  25  жыл  ішінде  жүзеге  асыру  кезіндегі  мемлекет 
шығындарының салыстырмалы кестесі келтірілген.  
11-кесте.  1200  орындық  мектеп  құрылысын  салу  бойынша  номиналды  және 
көрсетілген сипаттардағы мемлекет шығындары, мың теңге. 
 
10 жыл 
15 жыл
 
25 жыл
 
көрсетілген 
номиналды  көрсетілген  номиналды  көрсетілген  номиналды 
Мемлекет 
шығындары 
2 386 243 
3 620 119 
2 517 953 
4 762 983 
2 699 879 
7 290 446 
ПШӨ 
313 075 
549 636 
459 989 
999 501 
657 656 
2 144 294 
Басқару 
үшін 
сыйақы 
573 001 
984 000 
812 903 
1 677 000 
1 089 895 
3 059 669 
ИШӨ 
1 500 167 
2 086 482 
1 245 061 
2 086 482 
952 327 
2 086 482 
Дереккөз: «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ есептері 
Мемлекет  концессияның  10  жылы  ішінде  номиналды  сипатта  3  620 119
 
мың  теңге  сомасында  қаржылық  мемлекеттік  қолдау  көрсетеді.  Алайда,  егер 
берілген соманы 9% дисконттау мөлшерлемесімен құрылыс мерзімінің басына 
әкежылін  болсақ,  онда  бұл  сома    көрсетілген  сипатта  2  386 243
 
мың  теңге 
сомасын құрайды.  
11-кестеде  концессия  мерзімі  неғұрлым  көбірек  болса,  номиналды 
сипаттағы  шығындар  сомасы  соғұрлым  көп  болатындығы  көрінеді,  алайда, 
көрсетілген  сипаттағы  шығындардың  сомасы  аз  ерекшеленеді.  Мысалы,                   
мемлекет  шығындарының  көрсетілген  сомалары  10  жылда  2  386 243  мың 
теңгені, 15 жылда – 2 517 953 мың теңгені, ал 25 жылда 2 699 879 мың теңгені 
құрайды. 
Бұл  мемлекет  концессия  бойынша  жобаны  жүзеге  асырудың  кез  келген 
мерзімін таңдай алатындығын білдіреді, алайда, мемлекет үшін жобаны жүзеге 
асырудың анағұрлым пайдалы нұсқасын таңдау үшін 10, 15, 25 жыл мерзімімен 
концессия  бойынша  жобаны  жүзеге  асырудың  бюджеттік  тиімділігін  қарау 
қажет.  
Осылайша, 10, 15, 25 жыл мерзімімен концессия бойынша жобаны жүзеге 
асыру  кезіндегі  мемлекет  табысын  ескере  отырып,  бюджеттік  тиімділікті 
қарастырайық.  

101 
 
12-кестеде және 32-суретте 1200 орындық мектепті салу және пайдалану 
жобасы табысы төмен жоба болып табылатындықтан және мемлекет тарапынан 
қаржылық  қолдауды  қажет  ететіндіктен,  концессия  бойынша  жобаны  жүзеге 
асырудың  барлық  үш  нұсқасында  мемлекет  шығындары  мемлекет  табысынан 
асатындығы байқалады.  
Концессия-ВТО  мерзімі  неғұрлым  ұзақ  болса,  жоба  мемлекет 
тарапынан қаржылық қолдауды соғұрлым көбірек қажет етеді.  
Осылайша, 10 жылдық концессия ішінде мемлекеттік қолдау номиналды 
сипатта  3  620  млн.  теңгені,  15  жылда  –  4  763  млн.  теңгені,  
25 жылда – 7 290 млн. теңгені құрайды. 
12-кесте. 10, 15 және 25 жылда концессия бойынша мектеп құрылысын 
салу кезіндегі бюджеттік тиімділік, млн.теңге.  
Жылдар  
10 жыл 
15 жыл 
25 жыл 
Бөлімдердің атауы 
 
 
 
Мемлекет шығыны 
3 620 
4 763 
7 290 
ИШӨ 
2 086 
2 086 
2 086 
ПШӨ 
550 
1 000 
2 144 
Басқару үшін сыйақы 
984 
1 677 
3 060 
Мемлекет табысы 
416 
694 
1 568 
Мүлік салығы (1,5%) 
110 
188 
344 
Төленетін ҚҚС 
68 
126 
270 
КТС (20%) 
239 
380 
954 
Таза қаражат ағыны, 
млн.тг. 
- 3 204 
- 4 069 
- 5 722 
Бюджеттің NPV, млн.тг. 
- 2 249 
- 2 494 
- 2 752 
Дереккөз: «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ есептері 
 
 
Дереккөз: «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ есептері 
36-сурет 
1200 орындық мектепті салу мен пайдалану бойынша 10, 15 және 25 жыл 
ішіндегі мемлекет кірісі мен шығысы, млн.теңге 
Мемлекет шығыны 
Мемлекет табысы 
жыл 
жыл 
жыл 

102 
 
 
 
 
 
Дереккөз: «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ есептері 
 
37-сурет 
 
1200 орындық мектепті салу мен пайдалану бойынша 10, 15 және 25 жыл 
ішіндегі мемлекеттің бюджеттік тиімділігі, млн.тг. 
Талдау көрсеткендей (33-сурет), бюджеттік тиімділік мәндері барлық үш 
нұсқада теріс болып табылады, алайда, бюджеттік жағынан алғанда концессия 
мерзімі 10 жыл 1200 орындық мектепті салу мен пайдалану жобасы анағұрлым 
тиімді болып табылады.  
Осылайша,  1200  орындық  мектепті  салу  мен  пайдалану  жобасын 
жүзеге асырудың ең лайықты нұсқасы мерзімі 10 жыл концессия сызбасы.  
Осыған  байланысты,  бұдан  әрі  мерзімі  10  жыл  жобаны  жүзеге 
асырудың төзімділігіне және балама нұсқаларына талдау жүргізілді. 
 
 
 
 
жыл 
жыл 
жыл 

103 
 
13-кесте. 1200 орындық мектепті салу мен пайдалану концессиялық жобасының төзімділігіне талдау, 10 жылдық концессия, 
мың теңгемен   
  
Бөлімдер 
бойынша 
базалық мәні, 
барлығы мың 
теңге 
Құрылыс 
құнының  
10%-ға 
ұлғаюы 
Құрылыс 
құнының  
10%-ға азаюы  
Шығынның  
10%-ға 
ұлғаюы,  
Шығынның  
10%-ға азаюы 
Негізгі 
борыштың 
құрылыс 
құнының 
70%-на дейін 
азаюы 
Қарыздың % 
мөлшерлемесі
нің 10%-ға 
ұлғаюы 
Ақылы 
қызметтер 
табысының 
10%-ға 
ұлғаюы 
Шығындардың атауы: 
 
 
 
 
 
 
 
 
Құрылыс құны: 
1 937 669,40 
2 131 436,34 
1 743 902,46 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
Барлық шығындар 
1 936 559,96 
2 038 592,98 
1 834 526,94 
2 130 215,96 
1 742 903,96 
1 824 457,06 
2 025 412,95 
1 936 559,96 
Негізгі борыш (қарыздық 
қаражат 80%) 
1 550 135,52 
1 705 149,07 
1 395 121,97 
1 550 135,52 
1 550 135,52 
1 356 368,58 
1 550 135,52 
1 550 135,52 
% несие бойынша (қарыздық 
қаражат 80%) 
862 650,42 
948 915,46 
776 385,37 
862 650,42 
862 650,42 
754 819,11 
948 915,46 
862 650,42 
Кіріс атауы: 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ақылы қызметтерден түскен 
табыс (тамақ және үйірмелер) 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
1 181 436,72 
концессионердің NPV   
130 710,31 
59 574,32 
200 168,68 
87 129,55 
173 161,90 
144 273,94 
87 456,28 
198 036,86 
концессионердің IRR   
11,70% 
10,14% 
13,49% 
10,77% 
12,65% 
11,81% 
10,75% 
13,05% 
Дереккөз: «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ есептері
 

104 
 
1200  орындық  мектепті  салу  мен  пайдалану  бойынша  мерзімі  10  жыл 
концессиялық жобаның төзімділігін талдау құрылыс құнын ұлғайту және қарыз 
алу  мөлшерлемесін  10  %-ға  ұлғайту  концессионердің  IRR  төмендеуіне  әкеліп 
соқтыратынын  көрсетті.  Нақты  айтқанда,  құрылыс  құнын  ұлғайту 
концессионердің  ішкі  табыстылық  нормасына  таза  көрсетілген  табыс  құнына 
біршама теріс әсерін тигізеді, концессионер IRR берілген төзімділік талдауында 
ең төмен көрсеткішке дейін төмендейді – 10,14%, ал концессионер NPV 59,574 
млн.теңгеге дейін төмендейді. 
Концессионер  IRR  базалық  мәнінен  ұлғаюына  әсер  ететін  анағұрлым 
маңызды  факторлардың  бірі  құрылыс  құнын    10%-ға  азайту  және  ақылы 
қызметтерден 
түсетін 
түсімді 
10%-ға 
ұлғайту 
болып 
табылады.  
Нақты  айқтанда,  құрылыс  құнын  азайту  кезінде  ішкі  табыстылық  нормасы 
базалық  мәнінен  13,49%-ға  дейін  екі  пайызға  ұлғаяды,  концессионердің    NVP 
базалық  мәнінен  200,  168  млн.теңгеге  дейін  50  пайыздан  артық  ұлғаяды,  ал 
ақылы  қызметтерден  түсетін  түсімді  ұлғайту  кезінде  концессионердің  IRR 
базалық  мәнінен  13,05%-ға  дейін  бір  пайыздан  артық  ұлғаяды,  ал 
концессионердің  таза  көрсетілген  табысының  құны    198,037  млн.теңгеге 
шамамен 50 пайызға дейін өседі.   
 
Операциялық  шығыстарды  10%-ға  азайту,  негізгі  қарыз  үлесін  70%-ға 
дейін  ұлғайту  концессионердің  IRR  және  NPV  ұлғаюына  әкеледі,  алайда,  осы 
факторлардың  әсері  құрылыс  құнының  төмендеуімен  және  ақылы  қызметтер 
түсімінің ұлғаюымен салыстырғында азырақ болып келеді.  
 
Төзімділік  талдауы  1200  орындық  мектепті  салу  мен  пайдалану 
бойынша  мерзімі  10  жыл  (ВТО  келісімшарты)  концессиялық  жобаның 
қаржылық  көрсеткіштері  құрылыс  құнының  10%-ға  өсуіне  анағұрлым 
көбірек  теріс  әсерін  тигізетіндігін  және  құрылыс  құнының  10%-ға 
төмендеуіне оң әсерін тигізетіндігін көрсетті.  
 
Жобаның  мұндай  төзімділігімен  объектінің  құрылысымен  байланысты 
тәуекелдерді  концессионерге  тапсыру  ұсынылады,  алайда,  мемлекет 
концессионердің  объектіні  пайдалану  міндетін  қарастыруы  қажет.  Бұл  жағдай 
құрылыс құнын сапасыз құрылыс нәтижесі ретінде төмендету үшін қажет.  
  Концессиялық  жобаны  жүзеге  асырудың  балама  нұсқалары  жобаны 
бюджет немесе мемлекеттік қарыз есебінен жүзеге асыру болып табылады. 
Төменде  концессия  бойынша  жобаны  жүзеге  асыру  мен  оның  балама 
нұсқаларын 
салыстырмалы 
талдау 
кестесі 
көрсетілген..

105 
 
 
14-кесте. 1200 орындық мектепті салу жобасы бойынша салыстырмалы талдау 
(10 жыл) 
Көрсеткіштер  
Концессия 
ВТО 
ММ 
мемлекеттік 
қарызы 
РМК 
мемлекеттік 
қарызы 
ММ БИЖ 
РМК БИЖ 
NPV бюдж.тиімділік,  
мың теңге 
- 2 249 402,56 
- 2 128 942,55 
-1 645 934,91 
- 2 247 778,83 
- 1 864 323,15 
Концессия мерзімі, жыл 
10 
10 
10 
10 
10 
Құрылыстың ҚҚС-пен 
бірге алғандағы құны, 
мың теңге 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
Пайдалану шығыстары  
(8 жылда) 
2 175 118,66 
1 225 854,28 
1 410 995,81 
879 011,46 
1 064 152,99 
Қарыз сомасы, мың теңге 
1 550 135,52 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
1 937 669,40 
Несие бойынша жылдық 
мөлшерлеме, теңгемен, 
% 
12% 
5,00% 
5,00% 
0 
0 
Несие бойынша 
жартыжылдық 
мөлшерлеме, теңгемен, 
% 
7,95% 
 
 
 
 
Дереккөз: «Қазақстандық мемлекеттік-жеке меншік әріптестік орталығы» АҚ есептері 
Кестеде  бюджеттік  тиімділіктің  анағұрлым  маңызды  көрсеткіштеріне 
жобаны  республикалық  мемлекеттік  кәсіпорын  (РМК)  арқылы  мемлекеттік 
қарыз  есебінен  жүзеге  асыру  кезінде  қол  жеткізілетіндігі  байқалады.  Жобаны 
РМК  арқылы  мемлекеттік  қарыз  есебінен  жүзеге  асыру  кезіндегі  мемлекет 
шығыстарының таза көрсетілген құны 1 645,93 млн. теңгені құрайды. 
Алайда,  мемлекеттік  қарыздың  ұлғаюын  тоқтату  мақсатында  жобаны 
жүзеге асырудың балама нұсқасын қарастыру қажет.  
Жобаларды  жүзеге  асырудың  салыстырмалы  талдауы  жобаны 
мемлекеттік  қарыз  есебінен  жүзеге  асыру  нұсқасынан  кейін  бюджет  есебінен 
(РМК БИЖ) қаржыландыру анағұрлым пайдалы нұсқа болып табылатындығын 
көрсетті,  нақты  айтқанда,  жобаны  бюджет  есебінен  жүзеге  асыру  кезіндегі 
мемлекет шығыстарының таза көрсетілген құны  1 864,32 млн. теңгені құрайды.  
Жобаны  концессия  моделі  ВТО  бойынша  жүзеге  асыру  нұсқасының 
пайдасы  ең  аз  болып  келеді,  жобаны  концессия  бойынша  жүзеге  асыру 
кезіндегі мемлекет шығыстарының көрсетілген таза құны  2 249,4 млн. теңгені 
құрайды.  
Жобаны  концессия-ВТО  бойынша  жүзеге  асырудың  қаржылық 
тартымсыздығына  қарамастан,  оның  артықшылықтарына  концессионердің 
мектеп ғимаратын салу мен пайдалануының анағұрлым жоғары сапалы болуы, 
мектеп  жабдығының  жақсы  жағдайы  жатады,  сондай-ақ  мектеп  басшылығы 
білім  беру  үрдісін  қамтамасыз  етумен  көбірек  айналысу  және  мектептің 
материалдық-техникалық  жағдайына  көңіл  бөлуге  азырақ  уақыт  жұмсау 
мүмкіндігіне ие болады.  
 
 
 

106 
 
Мысалы  ВОО  
ВОО  енгізілетін  моделі  бойынша  концессия  схемасындағы  қуаттылығы 
1 200  орынға  арналған  мектепті  салу  және  пайдалануға  беру  жобасын  іске 
асыру мысалын қарастырайық. 
Аталған  жобада  жекеменшік  жағы  қуаттылығы  1200  орынды  мектеп 
салады,  пайдалануға  береді  және  мектеп  ғимаратын  ұстайды,  білім  беру 
қызметтерін,  тамақтандыру  мен  қосымша  қызметтерді,  олар  спорттық  билер, 
көркем сурет және тағы басқаларды ұсынады.  
Концессия  нысанасы  –  мектеп  ғимараты  жекеменшік  иелігінде  қалады. 
Мемлекет  өз  тарапынан,  пайдалану  кепілін  ұсынады,  яғни  мектепті  100% 
толықтыру. 
Осындай  жағдайларда,  ВОО  концессия  моделінде  ДСҰ  концессия 
моделінен кей бір айырмашылықтар бар: 
-  банктардан  қарыз  алу  мөлшерлемесі  төмендейді  (біздің  мысалда 
жартыжылдық кредит мөлшерлемесі 6,5% құрады),  
-  білім  беру  үдерісі  мен  мұғалімдердің  еңбек  жалақысына  анралған 
шығындар көбейеді,  
- концессия нысанасының амортизациясы – мектеп ғимараты салық есебі 
бойынша жүргізіледі;  
-  білім  беру  үдерісі  үшін  ата-аналардан  төлем  алымы,  яғни  пәндер 
бойынша қосымша сабақтар мен пәндерді тереңдетіп оқу үшін жүргізіледі. 
Есептеулер  концессия  мерзімімен  есептелген  болатын  -    жобаны  іске 
асырудың  баламалы  нұсқасымен  салыстыру  үшін  жогарыда  берілген  мысалға 
ұқсасы бойынша ВОО 10 жылға. 
IRR  концессионерге  жету  үшін  есептеулер  нәтижелері  –  12,2%  мынаны 
көрсетті: 
- ата-аналардың 1 оқушыға төлейтін төлемі – айына 54 800 теңгені немесе 
жылына 658 000 теңгені құрады; 
- концессионердің NPV – 162,13 млн. теңге. 
- Бюджеттік тиімділігі – 455,79 млн. теңге. 
Осылайша, 
бюджеттік 
тиімділігі 
теріс 
болатын 
ДСҰ 
концессиясының  моделі  мен  жобаны  іске  асырудың  баламалы 
нұсқаларына  (бюджет  есебінен  немесе  мемлекеттік  қарыз  алудан) 
қарағанда  ВОО  концессиясының  моделі  оңтайлы  бюджеттік  тиімділігіне 
ие екендігін көреміз. 
 
Осылайша, 
бюджеттік 
тиімділігі 
теріс 
болатын 
ДСҰ 
концессиясының  моделі  мен  жобаны  іске  асырудың  баламалы 
нұсқаларына  (бюджет  есебінен  немесе  мемлекеттік  қарыз  алудан) 
қарағанда  ВОО  концессиясының  моделі  оңтайлы  бюджеттік  тиімділігіне 
ие екендігін көреміз. 
 
Сонымен  қоса  25  жыл  мерзімімен  ВОО  концессиясы  моделінің  есептеуі 
келтірілген.  

107 
 
Концессионердің IRR жету үшін – есептеу нәтижелерінің 12,2% бойынша 
ата-аналардың  төлемі  азайып,  Концессионердің  таза  келтірілген  кіріс  құны 
жоғарлауда, бюджеттік тиімділік жақсаруда екендігін көрсетті: 
- ата-аналардың 1 оқушыға төлейтін төлемі – айына 47 000 теңгені немесе 
жылына 564 000 теңгені құрады; 
- концессионердің NPV – 445,63 млн. теңге. 
- Бюджеттік тиімділігі– 1 900,1 млн. теңге. 
Қорытынды:  ВОО  концессия  моделін  қолдану  кезінде  концессия 
мерзімі  көп  болған  сайын,  ата-аналардың  төлейтін  төлемі  аздау  және 
Концессионер мен мемлекетке пайдалы болады.  
 
Жүргізілген  талдау  негізінде  концессия  нысанасын  жеке  меншікке 
қалдыруға  рұқсат  етілетін  МЖӘ  моделін  қолдана  отырып,  терең  білім 
беретін  жаңа  мектептерді  салу  ұсынылады  –  концессия  моделі  ВОО  мен 
DBFO,  мемлекеттегі  қолданыстағы  мектептерді  қайта  жаңарту  үшін 
концессия нысаналарын мемлекет меншігіне беру міндетті шарттары бар 
МЖӘ моделін қолдану – ВТО мен ВОТ модельдерінің концессиясы.   
Әртүрлі  модельдер  (ВТО,  ВОТ,  ВОО,  DBFO)  кезінде  концессия 
схемасы бойынша жобаны іске асыру пайдалылығы болатын: 
-  құрылысты  салудың/қайта  жөндеудің  жоғарғы  сапасы  және 
концессионердің мектеп ғимаратын пайдалануы,  
- мектеп жабдықтарының ең жақсы күйі,  
-  мектеп  жетекшілігі  білім  беру  үдерісін  жоғары  дәрежеде 
қамтамасыз ету мүмкіндігіне ие.  
 
Мектепке дейінгі тәрбиелеу және білім беру 
Бүгінгі  таңда  қолданылатын  заңнама  концессия  тетігін  қолдана  отырып 
балабақшаларды  салу/қайта  жаңарту  бойынша  жобаларды  жүзеге  асыруға 
мүмкіндік береді.  
Нақты  айтқанда,  «Концессиялар  туралы»  Қазақстан  Республикасы 
Заңына  сәйкес,  ВТО  концессия  түріне  жол  беріледі  («құрылыс  –  тапсыру  - 
пайдалану»).  
Сонымен  қатар,  мектепке  дейінгі  тәрбиелеу  және  білім  беру  объектілері 
Қазақстан  Республикасы  Президентінің  2007  жылғы  5  наурыздағы  №  294 
Жарлығымен  бекітілген  Концессияға  тапсыруға  жататын  объектілер  тізбесіне 
кірмейді.  
Осылайша,  мектепке  дейінгі  тәрбиелеу  және  білім  беру  мемлекеттік 
ұйымдарын концессия тетігін қолдана отырып салуға/қайта жаңартуға болады. 
 
Мемлекеттік  балабақшаларды  салу/қайта  жаңарту  бойынша  жобаларды 
жүзеге  асыру  кезіндегі  мемлекеттік-жеке  меншік  әріптестіктің  ұсынылатын 
модельдеріне концессияның келесі нысандары жатады:  

 
BTO («құрылыс – тапсыру – пайдалану»); 

 
ВОТ («құрылыс – пайдалану – тапсыру»).  

108 
 
 
ВТО концессия моделін таңдау қазіргі уақытта мемлекеттік-жеке меншік 
әріптестіктің бұл моделі Қазақстандағы заңды түрде қолжетімді жалғыз модель 
болып табылатындығымен түсіндіріледі.   
Алайда,  «Қазақстан  Республикасының  кейбір  заңнамалық  актілеріне 
мемлекеттік-жеке меншік әріптестіктің жаңа нысандарын енгізу және олардың 
қолданылу  аясын  кеңейту  мәселелері  бойынша  өзгерістер  мен  толықтырулар 
енгізу  туралы»  Қазақстан  Республикасы  Заңы  қабылданған  жағдайда 
балабақшаларды  салу  кезінде  МЖӘ  келісімшартының  ВОТ  («құрылыс  – 
пайдалану  –  тапсыру»)  сияқты  түрін  қолдануға  болады.  ВОТ  моделін  таңдау 
келесі болжамдармен түсіндіріледі. 
Қарағанды  қаласындағы  ВТО  моделін  қолдана  отырып  балабақшалар 
желісін  салу  тәжірибесін  ескере  отырып,  концессионер  концессия  объектісін 
(балабақша  ғимаратын)  пайдалану  құқығын  өзіне  қалдырған  және 
концессионердің қарыздық міндеттемелерін орындау кепілдігін қамтамасыз ету 
үшінконцессия  объектісін  пайдалану  құқығын  иеленген  жағдайда  жалпы, 
концессионер үшін жобаның тартымдылығы арта түсер еді.  
ВТО  моделін  қолдана  отырыпбалабақшалар  құрылысын  салу  бойынша 
жобаны жүзеге асыру кезіндегі маңызды тәуекелдердің бірі концеденттің өзіне 
алған инвестициялық, пайдалану  шығындарын өтеу  бойынша міндеттемелерін 
орындамауы  болып  табылады.  Осыған  байланысты,  ВОТ  (концессионердің 
қарыздық міндеттемелерін орындау кепілдігін қамтамасыз ету үшін концессия 
объектісін  пайдалану  құқығымен)  форс-мажорлық  жағдайлар  туындаған 
жағдайда концессионерге белгілі қаржылық қорғаныс береді.   
Сондай-ақ, ВОТ моделіне сәйкес, концессия шартының әрекет ету мерзімі 
аяқталғаннан  кейін  объект  мемлекет  меншігіне  тапсырылатындығы  өте 
маңызды.  
Мектепке  дейінгі  тәрбиелеу  және  білім  беру  саласында  объектілердің 
салынуына және одан кейінгі орында оларды қайта жаңартуға баса назар аудару 
қажет  екендігін  ескере  отырып,  балабақшаларды  салу  бойынша  жобаларды 
жүзеге  асыруға  әлеуетті  инвесторларды  тарту  және  инвестордың  мүдделерін 
қорғау ВОТ моделін таңдаудың анағұрлым маңызды уәжі болып табылады.  
Төменде мектепке дейінгі білім беруде МЖӘ жобасын жүзеге асыру үшін 
ВОТ қаржылық сызбасы ұсынылған. 

109 
 

жүктеу 5.24 Kb.

Поделитесь с Вашими друзьями: