| ғаныңыз да болады, - деді Аман (М ұстафин).
Төл сөзді автор сөзімен байланы стырғанда,
де көмекш і етістігі түрлі тұлғада (дейді, деп,
дейтін, депті, десет.б.) қолданыла береді. Деген-
мен осылардың ішінде деді, деп, дейдітұлғалары
өте жиі кездеседі.
Де көмекші етістігі төл сөз бен автор сөзі
арасында қолданы лғанда, төл сөздегі аяқталған
тиянақты ойды автор сөзімен байланыстыраты-
ны белгілі. Осыдан де етістігінің жіктік жалғау-
лы етістікпен тіркесе қолданылуы қалыптасқан:
келемін дедім , барайын деді, барармыз деді,
корейік дедік, айтпақпыз деген, қайтасың депті
т.б. Жіктік жалғаулы етістікпен басқа етістіктердің
осы тектес тіркесі кездеспейтін құбылыс. Бұл да
- де етістігінің өзіндік ерекшелігі.
Де көмекш і етістігі арқы лы тілде түрлі ана-
литикалы қ форманттар қалы птасқан, олар түрлі
м ағы наны білдіреді. С оларды ң бірі -йін де ана-
литикалық форманты. Бұл формант тілде қимыл-
дың жасалуға дайын екенін, субъектінің қимыл-
ды жасауға бейімделуін көрсетеді:тыңдайын деп
ойысқан жоқ.
Тілде -йін де форманты мен тілде мағыналас
ф орм анттар бар. Олар: -ғалы тұр, -ғалы отыр,
Поделитесь с Вашими друзьями: | 
