-п дыбысына біткен етістікке жалғанса, ол түбірдегі  -п

лы ,  тап  -  тауып,  жап  -  жауып,  қап  -  қауып  т.б. 

Түркі тілдеріне түгел тарам аған  (мәселен,  өзбек 

тілінде)  бұл  құбылысты  қазақ  халқыны ң  сөзді 

әуезді айтуға ұмтылысымен түсіндіруге болады. 

М әселен,  тап-ып,  шап-ып  дегендегі  п  дыбысы 

дыбысталу мүшелерінің ең соңғы   позициясында 

ерінге  қамалып  жасалады.  Бір  рет  п  дыбысын 

айтқан  соң  екінш ісін  қатар  бірден  айту  үшін 

ауаның қосы м ш а толқы ны   керек.  Сөздегі  қатар 

келген  дыбыстардың  жасалуы  окпеден  сыртқа 

қарайғы   ретте  болса,  сөз жеңіл,  бөлінбей  тұтас 

айтылады: тауып,  шауып т.б.

Қазіргі  қ а за қ  тілінде -ға лы  көсем ш енің  -а, 

-е /-й , -ып,  -іп,  -п тұлғаларына қарағанда қолда- 

нылу  аясы  тар.  Бұл  тұлға  өзінің  бастапқы  қы з- 

метінде тұрып та барлы қ етістікті  бірдей  сипат- 

тай бермейді.  Көбінесе  қозғалы с  мағы насы нда- 

ғы етістіктерді  ғана сипаттайды.  Мысалы: тату- 

ласқалы  келдім,  ж ауласқалы  барды,  айтысқалы 

кетті.  Бұл ж ұрнақ арқылы кез келген етістіктен 

көсемше туындай бермейді, ол озінің косемшелік- 

пысықтауыштық мағынасын тек сабақты етістік- 

тен  ж асалғанда  ғана  сақтайды.  Ал  егер  ол  салт 

етістіктен  немесе  ыры қсыз етіс пен өздік етістен 

жасалғанда күрделі етістіктегі  негізгі  етістік бо- 

лып  қолданылады.  Мысалы:  келгелі жатыр,  бар-