жоқ деме, (ол) жар астында, борі жоқ дем е, (ол)
бөрік астында (М ақал); бас жарылса, (ол) бөрік
ішінде, қол сынса, (ол)жең ішінде (Мақал);қызым
үйде, кылығы түзде (М ақал) т.б. Тіпті кейде
негізгі ережеге қайш ы келетін (әдетте, мысалы,
одағай сөйлем мүшесі болмайды) бірлі-жарым
фактілер, (мысалы, уһ - одағай дегенде, уһ - бас-
тауыш болып тұр) кездесіп отыруы тілдің жүйелік
сипатын ж оққа ш ығармайды . Сөйтіп, баяндау-
ыш қызметіндегі сөз әрдайым жіктеліп жұмсала-
ды, 3-жақта арнайы ж іктікж алғауының болмауы
оны ң нөлдік ф ормасы болып табылады. Әдетте
көсемш е тұлғалары (-а, -е, -й және -ып, -іп, -п)
мен бұйры қ райды ң 3-ж ағы нда ған а арнайы
жіктік жалғауы болады. Тек бағыныңқы сөйлемнің
баяндауыш ы болып келгенде ғана, ол баяндау-
ыш кейбір ти ян ақсы з формада тұрғанда (мыса-
лы, -а, -е, -й, -ып, -іп, -п, -ғалы, -гелі, -қалы, -келі
көсемше формалары, есімше формаларына, шы-
лаулар м ен ш ы лау сөздер тір кескен немесе
жатыс, ш ы ғы с септік түрлерінде, (мысалы, -ған
кезде, -ған сайын, -ғанда, -ғаннан бері т.б.) жіктік
жалғау ж оқ, өйткені ол тұлға үш ж аққа да оның
ж ақты қ мәні бастауыштан ғана көрінеді. М ыса-
лы, мен келгенде, сен жас едің, ол келгеннен бері,
Поделитесь с Вашими друзьями: |