л-ды, соз сойле-н-ді, хат жаз-ыл-ды т.б. оқу
қимылыны ң, іс-әрекетінің тура объектісі -кітап,
тазалаудың тура объектісі - үй, жинаудың тура
объектісі - астық, сойлеудің тура объектісі - соз,
жазудың тура объектісі - хат, ал ы ры қсы з етіс
қо сы м ш асы (-л , -ыл, -н) ж ал ған у а р қ ы л ы ,
біріншіден, оқу, тазалау, жинау, сойлеу, жазу іс-
әрекеттері өздігінен болғандай, көрсетілген тура
объектілері бұл сөйлемш елерде грамм атикалы қ
бастауыш қызметін атқарып тұр, соның арқасын-
да, екінш іден, ы ры қсы з етіс тұлғалы етістіктер
салт етістік болып тұр, яғни ырықсыз етіс қосым-
шалары сабақты етістікке жалғанып, оны (сабақ-
ты етістікті) салт етістікке айналдырып тұр. Кей-
де қ и м ы л д ы ң , іс -ә р е к е т т ің а тқ а р у ш ы иесі
(субъектісі) жалпы сөйлемнің мазмұнынан сезіліп
тұрады немесе грамматикалық жанама объекті
тұлғалары нда (барыс, көмектес септіктерінде,
түбір, ілік септік тұлғасы ндағы сөз бентарапы-
нан, жағынан деген сөздердің тіркесінен т.б.)
тұрып та ж ұмсала береді. Өздік етіс пен ы ры қ-
сыз етістің ұқсас та, өзгеше де жерлері бар. Ұқса-
стығы: 1) қосы м ш аларды ң кейде бірдей болып
келетіні, кейде өздік я ыры қсыз етіс екені кон-
текстен ған а байқалады , сөйтіп, бір-бірім ен
омоформа да жасайды: ол дәрігерге корінді және
Поделитесь с Вашими друзьями: |