жауап бермей, жаңа үсталған жолбарыстай жан-
жағына қабағын түйе, тесірейе қараса, қорша-
ғандар түгелімен арық, түгелімен жыртық киімді
(М ұқанов). Соның берген уәдесіне сеніп, үйінен
жалғыз шығып кеткен (Әуезов). Рабиға қинал-
ған күйде: “Енді олдім-ау!” - деп бойсүна берген
уақытта ғана Мұқаш келіп, тауып алды (Сон-
да). Не кісінеп, не пысқырған жылқы үні естіл-
мейді... Бір тастың басына шығып, қадала қарады
(Сонда). Шұғалар олеңдерін тоқтатып, арқаннан
түсті (М айлин).
Сондай-ақ, негізгі етістікке жалғанып, косем-
ше етістікпен тіркесіп, күрделі етістіктің (етістіктің
аналитикалық формантын жасауға қатысып) құра-
мында жұмсалады: бара жатыр, барып жатыр,
барғалы жатыр, келе берді, келіп қойды, келгелі
жүр т.б. Осы қолданыстың барлығында да косем-
ше етістік сипатында қолданылады.
К өсем ш енің үш түрінің үшеуі де екінш і бір
етістікке қатысты болып, қимылдың, іс-әрекеттің
сы ны н, ам алы н, мезгілін, себебін, мақсаты н
білдіріп, адвербиалдық мәнде сойлемде пы сы қ-
тауыш қы зм етін атқарады . Бұндай ж ағдайда
косемшеде етістік қасиеті жоқ. Соны мен бірге
көсемше формасы етістіктің үстеуге, кейде тіпті
одан кейін ш ылауға айналуына түрткі болады:
Поделитесь с Вашими друзьями: |