Бағдарламасы бо й ы н ш а ш ы ға ры л д ы лп Қ азақ грамматикасы. Ф онетика, сөзжасам, морфология, синтаксис

3)  Ш алғай  метотезис  арқылы  н ж әне  ғ ды - 

быстарының орын алмасуы, яғн и о н ға> о ған  бо- 

лып  қалыптасуы.

Бұл  пікірлердің қай-қайсы сы  болса да айту- 

шы  үшін  орынды  да,  белгілі  дәрежеде  тілдік 

фактілерге арқа сүйей айтылған пікірлер боп са- 

налады.  Бірақ оны ң өзінде д ен  дыбысын  и н ф е - 

диент дептану немесе шалғай метотезис деп қарау 

ы ңғайсы з сияқты   көрінеді.  Өйткені  ингредиент 

деп танылатын мен,  сен, ол сөздерінің соңында- 

ғы  н өзінің  ш ығу тегі,  белгілі  бір  ізі  барморфе- 

басқаша.

484

М ОРФОЛОГИЯ

Екінші,  қазақ тіліндегі метотезис әдетте көрші 

екі дыбыстың орыңдары ауысып (түпкір/Дүкпір, т.б.) 

қолданылуында ғана кездесетін заңдылық.  Мұнда 

ешбір  көнелік не ж аңалы қ дегендей,  немесе  ма- 

ғы налы қ  ерекш елік  дегендей  із  қуалай  сырын 

ашатын  өзіндік белгілер де, ерекшеліктер де жоқ. 

Бұл тек айту дағды сы нда кездесетін  бірлі-жарым 

алш ақтықтар боп танылады.

Ү ш інш і,  -ғар ерте  кезде  -ғару ф ормасы нан 

қы сқарған деген  пікірде екі түрлі жағдай  бар:

жүктеу 38.54 Mb.

Поделитесь с Вашими друзьями: