-лап//-леп. Бұл қосы м ш а үстеу создердің
құрамында оте жиі қолданылады. Құрамы ж ағы-
нан етістік соз табын тудыратын -ла жэне косем-
шенің -п жұрнақтарынан тұрғанымен, бұлар осы-
лайш а (-лап) озара ж ы мдасып, бір бүтін болып
кірігіп кеткен. Осы құрылымда үстеу жасайтын
бір жұрнақ саналады.
-лап қосымш асы ең алымен үстеу түбірлі
создерге жалғанып, амал, мезгіл мәндерде жұмса-
лады: Кулевакин абайлап алды-артына қарады
(Ерубаев). Сансыз көкек сүңқылдап, көктем келді
ертелеп (Аманжолов).
Осындай тұлғадағы үстеу создер сонымен
қатар басқа да түбірлі соз таптары арқылы жаса-
лып, негізінен алғанда, амалдық мэнді білдіреді.
408
СӨЗЖАСАМ
Шайханада ж уалап ішкен араққа М ихайло
кызып отырды (“Л ен.ж ас”). Бүлардың соңынан
біреулеп те, түйдектеп те күнандар келіп жатыр
(Әбілев). Егіздеп туып енеден, Есебі жок көл едік
(Әбдіқадыров).
Үстеудің осы тұлғалы түрінде де жоғарыда-
ғы дай саты лау құб ы лы сы б ай қал ад ы . -лап
қосымш асы түбір негізді сөздерге кейде бірден
ж алғанбай, басқа бір қосымшалар арқылы үсте-
меленеді.
Күдік біртіндеп арыла берді(Әуезов). Жүмыс-
ты күндіктеп берген(Жансүгіров). Бір айда күнде-
м елеп акша тапқан (Тәкежанов).
Поделитесь с Вашими друзьями: |