5 .1 . С А Н Е С І М Д Е Р Д І Ң С Ө З Ж А С А М Т Ә С ІЛ Д Е Р І
Сан есім созжасам жүйесінде екі тәсіл қы з-
мет етеді. Олар: аналитикалы қ және синтетика-
лы қ тәсілдер. Аналитикалық тәсіл сан есім созжа-
сам ы ны ң ең негізгі тәсілі. А налитикалы қ тәсіл
сан есімнің сөзжасамында негізгі тәсіл болып са-
налатын себебі сан есімнің нағыз санды қ атаула-
ры ны ң бәрі дерлік аналитикалы қ тәсіл арқылы
ж асалған. Сан есімдегі негізгі түбір сан атаула-
ры нан басқа есептік сандардың бәрі аналитика-
лы қ тәсілмен жасалған.
Негізгі түбір сан есімдерге кобіне бірлік, он-
дық атаулары ж әне жүз, мың деген сандар жата-
ды. Есептік сандарды білдіретін негізгі түбір сан
есімдердің саны жиырма шақты сөзден ғана тұра-
ды. Олар бірліктер: бір, екі, үш, төрт, бес, алты,
жеті, сегіз, тоғыз, онды қтар,оя, жиырма, отыз,
қырық, елу, алпыс, жетпіс, сексен, тоқсанжэне, жүздік
пен мыңдық атаулары: жүз, мың, миллион, м илли-
ард, триллион.
Тіліміздегі сандық ұғымдар тек бірлік, ондық,
мсүз, мың, миллион, миллиард деген дара сандармен
ғана шектеліп қоймайды, ең көп сандық ұғымдар
- осы сандар араласып келген, күрделі сандық ұғым-
дар. Олардың саны қандай көп болса, түрлері,
құрамдары сондай алуан түрлі. Сондықтан тілде
күрделі сандық ұғымдарды білдіру үшін, аналити-
калық тәсілдің тіркестіру түрі кең қолданылған.
Бұл тәсіл бойынш а бір сан атауымен екінші сан
атауы тіркесіп, үшінші бір күрделі сандық ұғым-
ды білдірген. Мысалы: о«+6ес, жүз+алпыс, жүз+қы-
рық үіи, екімың+алты эісүз алпыс төрт т.б.
М ұндағы құрамы о я ж ә н е бссдеген сандар-
дан тұратын күрделі сандық ұғымды білдіру үшін
он және бес саны тіркесіп, он бес деген күрделі
есептік сан жасалған. Бұл ондық пен бірлік ара-
Поделитесь с Вашими друзьями: |