| -ғ а қ //-г е к . Сөзж асам ды қ бұл ф ормантты
қазақ тілінде жалпы өнімді ж ұрнақтар қатарына
жатқызуға болады. Ол туынды сын атауын етістік
негізге жалғанып қана жасай алады. Мұндай сын
мәнді туылым әдетте субъектінің белгілі бір әре-
кетке бейім қалпын білдіреді. Кэріп көңлі бір сың-
ға қ пияла-ды (Көпеев). О сы ндағы сыңғақ, сон-
дай-ақ, тіліміздегі жабысқақ, ұрысқақ, тайғақ сияқ-
ты құры лы мдар, мысалы, сондай жасалымдар.
Бірақ “етістік+ғақ” құрылымды туынды сын атау-
лары н ы ң бәрінің бірдей м ағы налары дәл осы,
“әлденеге бейімділік” сагіамен байланысты болып
келе бермейді. Мысалы қатқақ туылымыны
11
ұғы-
мы ж оғары дағы сыңғақ, жабысқақ, ұрысқақ де-
гендердегіден басқарақ сияқты . А сқақтуынды сын
есімі де солай. Бұл басқалы қ әсіресе қоңқақ,
қаңқақжасалымщфътш айқын аңғарылады (бірақ
бұлардың алды ңғылардан тағы бір өзгелігі: не-
гіздеуші, яғни түбір болігі мен жұрнағы бір-бірінен
ажырағысыздай болып кірігіп кеткен, осылай үнемі
бір бүтін, тұтас күйінде қолданылады). Алдықаңқақ
ерінің, арты жалпақ (Ш әкәрім). Қоңқақ мұрнынан
шып-шып тер шығып (Аймауытов).
Поделитесь с Вашими друзьями: | 
