сырынды сәлемі жок (Әуезов). Іркінді суда то-
ңазыған іиыбындар жүзеді (Аймауытов). Бірақ
қалай дегенмен де термин жасау процесінде,
аударма тәжірибесінде, калькалы қ ы ңғайда ту-
ған бұл тәрізді туынды сын атауларына қара-
ғанда, қазақ тілінің таза өз топы рағы нда сы н-
ды қ мәнде қалыптасқан жаңа жасалымдар әлде-
қайда мол. Бұлар ж әне м ағы налы қ ж ақтан оте
әртарап болып келеді. Кейбірі олардың мына-
лар: Көрүғылының асыранды кұлысың (К ор ұ ғл ы /
Қара жол м а дегенім Шүбырынды із болды-ай
(Ағаш аяқ). Енді біреу асықты ж іліктің ойынды
етін іиеңгелдеп... (Аймауытов). Ақтардың шаіиы-
ранды отрядтарын кәріп... (Сонда). Жырынды
жеңгелері үйреткен (Сонда). Сырқынды Жетпіс-
бай қарсы ақыра қоя берді (Әуезов).
Тілімізде осы -(ы)нды ж ұрнағы н ы ң қаты-
суымен ж асалған бірлі-жарым фразеологизмдік
сипаттағы күрделі сын атауы да кездеседі, мыса-
лы мына сияқты: Саба түбі сарқынды жасым
қалғанда... (Сейдімбеков).
- ( ы ) м д ы //- ( і) м д і. Созж асамды қ -(ы)нды
жұрнағы сияқты, бұл формантта тілімізде құран-
ды саналады. Бірақ ондай онімді емес. Қазақ
тілінде ол арқылы ж асалған сы нды қ м ағы на
білдіретін бірер ғана жалаң жасалым кездеседі.
Онда сондай-ақ етістік негізді күрделі сын атауы
да солай, сирек ұшырасады. Баянда жартымды
жүмыс табылмады (Аймауытов). Келімді-кетімді
кісі бар (Сонда).
Поделитесь с Вашими друзьями: | 
