| 9.7.1. Соз басында кездесетін қонар дыбыстар
Қазақ тілінде қөнар дыбыстардың (прөтеза)
пайда бөлуы екіге бөлінеді. Бірінш ісі, Л, Р
дыбыстары нан басталған сөздердің алдынан Ү,
Ү, Ы, I, О дауысты ды бы стары ны ң қөйылып
айтылуы. М ысалы,рұқсат - ұрықсат, лөк - үлек,
лай - ылай, рет - ірет, русь - орыс т.б. Сөндай-ақ,
басқа тілден ауысқан ст, шт, шк сияқты қөс
дауыссыздан басталатын сөздердің басына да
дауы сты д ы б ы с қ ө й ы п айту бар. М ы салы ,
стакан-ыстакан, иітаб - ыштаб, шкап - ышкап
т.б . Бұл ж а ғд а й д ы м о р ф о н ө л ө г и я д а н горі
ф ө н ети ка объектісі деп түсінген абзал. Ал,
екіншісі, араб-иран тілдерінен енген вэкил, воқиа,
вохит сөздерінің қазақ тіліндегі нұсқасында (в)
д ы бы сы (у )-ғ а ай н алад ы да, алды на Ү, Ү
дыбыстары артық қөйылып айтылады. Мысалы,
векил-үуәкіл, воқиа-ұуақиға, возир-үуәзір, вохит-
ұуақыт т.б.
С өндай-ақ қазақ тілінде алпамсадай сөзінің
алдында / б / дыбысы қөйы лы п, балпамсадай
бөлып айтылады. Екінші төптағы мысалдар басы
аш ық морфонөлөгия нысанына жатады.
Поделитесь с Вашими друзьями: |
