3.
О-Ұ дыбыстарының алмасуы а-ы, е-і
алм асулары на қ а р а ға н д а , әл деқай д а си рек
ұшырайды. Бұған ождан-ұждан, оқса-ұқса,
ойбай-ұйбай, моржа-мұржа сияқты вариантгарды
атауға болады.
О-ы ды бы стары да аз алм асады . Б ірақ
тіліміздегі соң ш ылауының қосы м ш аға айналу
барысында сын түрінде дыбысталатын ерекше
озгеріс байқалады. Бұл жағдай -ға н тұлғалы
есімшегесо// шылауы тіркесіп айтылғанда жүзеге
асады. М ысалы, барған соң, айтқан соң, жазған
соң сияқты тіркестерден пайда болған барғансын
(немесе барғасын), айтқансын (немесе айтқасын),
қ а й т қ а н с ы н (нем есе қ а й т қ а с ы н ) т ү р ін д е
варианттар жасалған.
О сы қ ұ б ы л ы с аздан соң, к о п т ен соң
сөздерінің аздасын, көптесін болып айтылуында
да байқалады. О дыбысының ы дыбысымен
алмасуы ш ы ғы стан енген кісі аттары нда да
кездеседі. Мысалы, Қайролт-Қайрылш (Кдйрылда),
Қабдолла-Қабдылда т.б. Егер кісі аттарының
алғашқы буындары жіңішке дыбысталатын болса,
Поделитесь с Вашими друзьями: |