-ой (сойло-ой), -ұй (оқұ-ұй), -үй (үсү-үй), -ый
(тасы-ый), -ій (бекі-ій), енді -у ж ұрнағы н зер-
делеп көрейік: -ау (ойла-ау), -еу (биле-еу), -оу
(сөйло-оу), -ұу (оқұ-ұу, тасы-ұу), -үу (үсү-үу, бекі-
ҮУ)-
Сонда-й жеті (-ай, ей, ой, ұй, үй, ый, ій), -у бес
(-ау, еу, оу, ұу, у>’) дауыстымен тіркесіп, үндесе
айтылады және мұның өзі өзге жалаң дауыссыз
қосымшаларға да тән.
Қ азақ тілі ә, о дауыстыларын тек сөздің бас
буынында ғана айтып, қалыптастырған. Қазіргі
қазақ тілінде олар екінш і, үшінші буындарда
(тіпті қосымшаларда да) жүрсе, ол кірме сәздерді
үндестікке кіріктіру үшін алынған. Ал ыу, іу
тіркесі қазақ тілінде жоқ.
Дауы ссыздарға аяқталған сөзге қосымш а
дауыстыдан басталып ж алғанатыны - табиғи
құбы лы с. Ал дауы сты ға аяқтал ған созге де
қосымш а дауыстыдан басталып жалғанатыны -
тарихи құбылыс. Бұлай қатар келген дауысты-
лардың бірі түсіп қалады, ал түсіп қалатыны (ай-
тылмайтыны) алды ңғысы: екеу (екі+еу), алтау
(алты+ау), жетеу (жеті+еу).
Поделитесь с Вашими друзьями: |
