682
СИНТАКСИС
Оңашаланған айқындауыш деп өзі қатысты созінен
соң түрып, ерекше әуенмен айтылып, анықтай-
тын сөзінің заттық, шақтық т.б. мағынасын дәл-
деп көрсететін айқындауышты айтамыз: Әжесінің,
Зеренің, артын күтетін кезде мүншама көп халық-
тың болеанын Абай өзі үнатпаган (Әуезов). Бірақ
қаладан, жабырқау медреседен жаңа қүтылып, енді
ауылзв, үйіме жетуге асыққан шәкірт бала ол
сөздерді тыңдайын деп ойысқан жоқ (Сонда).
Оңашаланған айқындауыштар айқындайтын
сөздерімен түлғалас, мағына жағынан әуендес бо-
лады: айқындауышы бір грамматикалық түлғада
не грамматикалық мағынада айтылса, айқында-
уыш та сонымен қиысып, сондай түлғада не ма-
ғына жағынан онымен үндес келетін басқа түлға-|
да жүмсалады: Өзім үшырган қыраныма, Нүрла-
ныма, жүрт жапқан жалага мен де сеніп жүр деп
қалып па ең? (Әбішев).
Оңашаланған айқындауыштардың саралануы
әдеби тіліміздің жетілу, баю жолдарымен тығыз
б ай лан ы сты . Т іл дің и кем д іл ігі, кө р к е м д іл ік
оралымдары неғүрлым мол болган сайын, оңашалан-
ған мүшелердің қолданылу барысына кеңінен жол
ашылады. Оңашаланған мүшелерді өз орнымен
дүрыс қолдана білу стильдік заңдылықтарымыз-
ды да байыта түседі.
Т ілім іздегі айқы н д ау ы ш тар қ үр ы лы сы н а
қарай жеке сөздер, сөз тіркестері, жеке сөйлем-
дер де болып келеді.
Поделитесь с Вашими друзьями: | 
