| 1.4.3.3. Үнді дауыссыздар
Үнді дауыссыздардың үндесім варианттарына
ортақ жасалым белгілер - дауыс қатысы, жасалу
о р н ы ж ә н е ж а с а л у т ө с іл і. Ал ү н д е с ім
варианттары н б ір-бірінен болектеп тұраты н
айы ры м белгілер - тілдің ілгер ін д і-кей ін д і,
еріннің еріндік-езулік қалпы (суреттер қатаң
дауы ссы здарды ң үйлес сы ңарлары м ен бірге
беріледі).
М дауыссыз дыбысының үндесім түрлері
Жуан езулік түрі: МАЛ, М ЬІС т.б. (16-1-
сурет)
Ж асалы м ы : қ о с е р ін ө за р а ж ы м д а с а
тоғысады (1), жасалу орнына қарай ерін-ерінді;
тіл ауыз қуысында кейін шегініп жатады (8),
тілдің қатысына қарай кейінді; дауыс желбезегі
мол тербеледі (5-2), желбезек қатысына қарай
тербелімді; ерін жазылы п (езу тартыгі) барып
(1-3) жасалады, ерін қатысына қарай езулік дыбыс
болып табылады.
Айтылымы: қос ерін өзара бос.тоғы сады ,
тоғы сы м күшіне қарай бос тоғы сы ңқы ; ауыз
қуысы мен комей қуысы қосылып кетеді, үстеме
жасалым орнына қарай көмей қуысты дыбыс
болып табылады.
Естілімі: қос еріннің тоғысымы бос леппен
аяқталады , тоғы сым бітіміне қарай бос лепті;
дауыссыз ыңыл дыбысталады, үн қатысына қарай
үнді; әуез қатысына қарай жуан және езу әуезді
дыбыс болып табылады.
М жуан езулік түрінің айырым белгілері
Поделитесь с Вашими друзьями: | 
