Бағдарламасы бо й ы н ш а ш ы ға ры л д ы лп Қ азақ грамматикасы. Ф онетика, сөзжасам, морфология, синтаксис

Ортақ  қабыса  байланысқан сөз  тіркестерінің 

басыңқы  сыңары  ретінде:

а)  Зат  есім  +  көмекші  етістіктер;

ә)  Сын  есім  +  көмекші  етістіктер;

б)  Есімдік  +  көмекші  етістіктер;

в)  Сан  есім  +  көмекші  етістіктер  болады.

Сөз тіркестерінің  ортақ қабыса  байланысқан

сыңарлары  төмендегіше  болып  келеді.

1.  Сын  есім  -  ортақ  басынқы.  Корікті  десең  - 

көрікті,  білімді  десең  -  білімді  жігіт  еді  (Айтма- 

тов).  Биік  көк  дарбазалы  еңселі  уй  еді  (Жандарбе- 

кова).  Дөрігердің  салалы  ақ  саусақтары  муздай 

суық  екен  (Сәмитүлы).  Осы  сөйлемдердегі білімді, 

еңселі сияқты  сын  есімдер  жігіт  еді,  уй  еді,  суық 

едің деген  ортақ  басыңқы  сөздермен  қабыса  бай- 

ланысып  түр.

2.  Есімдік  -  ортақ  басыңқы.  Ант  урганның 

қаргысы  қандай  жаман  еді.  Жер  жастангыр,  ба- 

лалары  қандай  сотқар  еді  (М үсірепов).  Оның 

устіне,  шынын  айту  керек,  дәл  осындай  м :нез- 

қулық  жуйесі  қазіргі  кезде  мен  ушін  өте  пайдсиіы 

еді (Мағауин).  Осы сөйлемдердегі қандай мен ушін 

сурау есімдіктері  жаман  еді,  сотқар  еді деген  ор- 

тақ  басыңқы  сөздермен  қабыса  байланысып  түр. 

әдебиеті”).  Осы сәйлемдерді қанша,  қалайша сүрау 

есімдіктері  улкен  екен,  жаман  болайын  деген  ор- 

тақ  басыңқы  сөздермен  қабыса  байланысқан.