МОДАЛЬ СӨЗДЕР
579
сөйлемдегі керек пен шығар сөздері сондай қатар-
лар. Бұл сияқты модальдық қатарлар әдетге көркем
әдебиетстиліне сыйымды. Сөйлем модальдылы-
ғы мұндайда қатардың соңғы бөлігіне ауысады.
Әдеби тіліміздегі дағдылы -ды білем, -а-тын
(-е-т ін) шығар м одальды қ кон струкц и ялары
түркіменстан қазақтарының тілінде -ар(-ер) білем,
-а -м (-е -м ) шығар формасында қолданылады:
мынанын келісі жаман, сірэ, м аған бірдеме жасар
білем; Он тоғызыншы ауы лға ертең жүрем шы-
ғар (Нұрмағамбетов).
Қ азақ әдеби тіліндегі со н д ай -ақ м ү м к ін ,
ы қ т и м а л, кәдік м одаль с ө зд е р ін ің о р н ы н а
түркіменстан қазақтары ны ң тілінде болжал ма-
ғы н асы нда и/еклексемасы қолданылады, мыса-
лы: Соған қарағанда таныс досы болуы шек;
мынаның ылаң шығаруы шек, байқаң (КТДС).
12.4. М О ДА ЛЬ С Ө ЗД Е Р Д ІҢ Қ О Л Д А Н Ы ЛУ
Е Р Е К Ш Е Л ІК Т Е Р І
Қ азақ тіліндегі модаль сөздердің қолданы -
луындағы басты бір ерекшелік: олардың көпшілігі
бүгінде әр түрлі модальдық мағы нада жұмсалға-
ны м ен, өздерінің әуелгі тура м әнінен әлі толы қ
аж ы рам аған. Олардың көпшілігі қазір сөйлеу-
шінің сөйлемде айтылған хабарға деген қатына-
сын білдіретін тұрақты тілдік единица ретінде де,
соны м ен қоса негізгі лексикалы қ ұғы м ы нда да
қолданылады. Оны мына бір нақты салыстырма
деректерден айқын көруге болады.
Поделитесь с Вашими друзьями: | 
