Қазақстан республикасының бiлiм және ғылым министрлiгi

жүктеу 0.99 Mb.

Pdf просмотр

бет	7/251
Дата	12.02.2022
өлшемі	0.99 Mb.
	#17190

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 251

Педагогика сөздік by Нұрмұхаметова Р.Ә., Молдағалиев Б.А., Фейзулдаева С.А., Урбисинова А.Б. (z-lib.org)
Смарт технологиялар Сымбат Жұпар, №13 енбек, №12 енбек срсп Иса Сымбат

Ақыл-ой әрекетiн қалыптастырудың кезендiк теориясы

Ақыл-ой  тәрбиесi  -  ғылыми  білімдер  жүйесін,  интеллектуалдық  іскерлік  пен
дағдыларды,  ғылыми-материалистік  қӛзқарасты,  шығармашылық  ойлауды,
танымдылық  қызметті,  қабілетті,  ой  еңбегі  мәдениетін  қалыптастыруға  арналған
мақсатты  бағытталған процесс.
Ақыл-ой  әрекетiн  қалыптастырудың  кезендiк  теориясы  /Л.С.Выготский,
П.Я.Гальперин,  Н.Ф.Талызина/  -  оның  негізіне  адамның  ішкі  және  сыртқы  іс-
әрекетінің  принципиалдық  ортақтық  идеясы  жатыр.  Оған  сәйкесті  ақыл-ой  даму,
білімді,    іскерлікті,  дағдыны  меңгеру  интериоризация  /сыртқының  ішкіге  айналуы/
жолымен,  яғни  ―материалдық‖/сыртқы/  іс-әрекеттің  ішкі  ақыл-ой  тұрғысына
кезеңделіп  ауысуы.  Осындай  алмасудың  нәтижесінде    сыртқы  іс-әрекет  сыртқы
дүниелер мен ақыл-ойдыққа ӛзгереді, яғни интериоризация жүзеге асырылады. Онда
олар  жалпыланады,  сӛзбен  айтылады,  қысқартылады,  сӛйтіп  әрі  қарай  ішкі  дамуға
даяр болады, ал ӛз кезеңінде сыртқы іс-әрекеттің  мүмкіншілігінен асып түсе алады.
Ақыл-ой  әрекетін  қалыптастырудың  кезеңдік  теориясы  негізінде  оқыту  мынадай
кезеңдерден тұрады:
1) Әрекетпен бастапқы танысу, әрекеттің бағдарламалық негізін /ЭБН/ жасау.
2)  Материалдық  /материалданған/  әрекет.  Ол  шынайы  заттармен  /мысалы,
есептегенде  қандайда  бір  затты  пайдаланады/  практикалық  сыртқы  әрекет  жүзінде
болады. Әрекет схема, сызба т.б. кӛмегі арқылы орындалады.
Мұнда ӛз әрекетін ЭБН арқылы тексеріп отырады.
3)  Сыртқы  сӛйлеу  кезеңі.  Бұл  операция  сӛйлеу  арқылы  орындалады:  мысалы,
дауыстап есептейді.
4)  Ішкі  сӛйлеу  кезеңі.  Әрекет  іштей  сӛйлеумен  жүреді.  Бара-бара  қысқарып,  ол
автоматталынады.
5)  Автоматтандырылған  әрекеттің  кезеңі.    Оқушылар  істеп  жатқан  әрекетті
автоматты  түрде  орындайды.  Бұл  әрекеттің  интериоризацияланып,  ішкі      тұғырға
кӛшіп, сыртқыға сүйенудің қажеті жоқтығын білдіреді.

7
Ақпарат  /информация/  -  жалпы  ғылымдық  үғым,  ӛзіне  фактілік  мәліметтер  және
олардың  тәуелділіктері туралы білімдердің жиынтығы. Ақпарат түрлері: қоғамдық-
саяси,  ғылыми-педагогикалық,  ғылыми-техникалық  т.б.  Ақпарат  тіркеу,  жинақтау,
сақтау  және  алмасу  баспасӛз  кӛздері  /кітап  т.б./,  магниттік  лента,  дискет,
микрофильм, перфокарта т.б. жүзеге асырылады.
Алектиктер /гр.а – бұзушылық, жоққа шығару және лексис – сӛз/ - оқу, жазу және
сӛйлеуді меңгеруде қиындық кӛретін адамдар. Жер жүзіндегі жалпы тұрғындардың
15 пайызы алектиктер.

жүктеу 0.99 Mb.

Поделитесь с Вашими друзьями:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ... 251